همه‌ساله آکواریوم‌های گیاهی زیبا در طرح‌ها و ابعاد مختلف طراحی می‌شود که تنوع و جذابیت این آکواریوم‌ها باعث جذب افراد مختلف با سلایق متفاوت می‌شود. افراد بسیاری با مشاهده زیبایی‌های آکواریوم گیاهی مجذوب آن شده و پی به هنر طراحی آکواریوم پلنت برده و شروع به آموزش طراحی آکواریوم گیاهی می‌کنند.
آموزش مبانی و اصول طراحی آکواریوم گیاهی یکی از مباحثی است که کمتر به آن پرداخته‌شده و اطلاعات بسیار کمی در این زمینه وجود دارد به همین دلیل در این مقاله با عنوان آموزش طراحی آکواریوم گیاهی در خدمت شما کاربران عزیز هستیم. پیشاپیش بابت طولانی شدن این مقاله پوزش بنده را بپذیرید.
آموزش طراحی آکواریوم گیاهی
بسیاری طراحی و راه‌اندازی آکواریوم گیاهی را امری بسیار سخت و غیرممکن می‌دانند؛ درحالی‌که طراحی آکواریوم گیاهی مانند هر کاری دیگری دارای اصول و قواعدی ساده بوده و هر شخصی بامطالعه این قواعد و رعایت آن می‌تواند شروع به طراحی یک آکواریوم خلاقانه و زیبا کند.
طراحی آکواریوم مثل هر کار تخصصی دیگر دارای اصول و قواعدی است که هر شخصی بامطالعه و آموزش مبانی آن می‌تواند به یک طراح آکواریوم حرفه‌ای آب شیرین تبدیل شود. آموزش طراحی آکواریوم پلنت به معنای فراگرفتن نحوه قرار دادن و جانمایی عناصر مختلف طراحی دکور از سنگ و چوب گرفته تا موجودات زنده آکواریوم در کنار هم برای شبیه‌سازی بخش از محیط طبیعی است.
هر فردی با آشنایی به اصول طراحی آکواریوم و دقت در روش طراحی سبک‌های مختلف آکواریوم می‌تواند مناظر مختلف طبیعی را در داخل آکواریوم گیاهی شبیه‌سازی نموده و به‌وسیله آن‌یک منظره را در بیننده تداعی و حس زیبایی و آرامش را به او القا کند. یک طراح آکواریوم حرفه‌ای با تکیه‌بر دانسته‌های خود درزمینه اصول طراحی آکواریوم پلنت و قواعد به‌کارگیری عناصر مختلف در آکواریوم سعی می‌کند علاوه بر ایجاد یک منظره طبیعی و خلاقانه، بهترین شرایط را برای رشد و زندگی موجودات زنده داخل آکواریوم فراهم کند.
اصول طراحی آکواریوم آب شیرین دارای معیارهای مختلفی شامل رعایت سادگی، ایجاد تنوع در طرح، رعایت نسبت در عناصر طراحی، عدم رعایت تقارن، استفاده طراح از تخیل و خلاقیت، ماندگاری طرح، انتخاب سبک موردنظر، انتخاب ابعاد مناسب آکواریوم، استفاده از پوستر در پس‌زمینه آکواریوم، پیاده‌سازی طرح اولیه آکواریوم، استفاده از بستر مناسب، ایجاد پرسپکتیو یا عمق میدان در طرح، رعایت نسبت‌های طلایی، مشخص نمودن نقاط کانونی، انتخاب صخره و چوب مناسب، انتخاب گیاهان با رنگ و اندازه مناسب، انتخاب ماهی و موجودات زنده است که هر طراحی بایستی برای طراحی و اجرای آکواریوم پلنت در مورد آن‌ها تصمیم‌گیری نماید.
رعایت سادگی
یکی از اصول اولیه طراحی آکواریوم آب شیرین رعایت سادگی و پرهیز از شلوغی طرح است. بسیاری برای افزایش جذابیت و جذب مشتری از انواع گیاهان و عناصر دکور در طرح خود استفاده کرده؛ درحالی‌که در طراحی آکواریوم گیاهی برخی از طرح‌ها را با استفاده از یک نوع گیاه می‌توان پیاده‌سازی نمود.
ایجاد تنوع در طرح
رعایت سادگی در آکواریوم گیاهی به معنای استفاده از یک نوع گیاه و یا یک دسته خاص نیست. بسیاری با تکیه دانسته‌های خود درزمینهٔ گیاهان آبزی و استفاده از خلاقیت در طرح‌های خود از گیاهان همگن با رنگ‌بندی مختلف استفاده کرده و آکواریوم‌های زیبا را طراحی می‌کنند.
توصیه می‌کنیم در طراحی و راه‌اندازی آکواریوم گیاهی با به‌کارگیری تخیل و ساختاری شکنی طرح‌های مختلف را پیاده‌سازی کنید.
رعایت نسبت در عناصر طراحی
سعی کنید در طراحی آکواریوم از عناصر با ابعاد متناسب استفاده کرده و در صورت استفاده از عناصر با سایزهای مختلف از به کار بردن عناصر بزرگ در کنار عناصر بسیار کوچک پرهیز کنید. سعی کنید در انتخاب عناصر به ابعاد و اندازه عناصر مجاور دقت کنید و در طرح‌های خود عناصر را نسبت به سایز سایر عناصر مجاور خود انتخاب کنید تا منظره‌ای طبیعی خلق کنید.
برای مثال از استفاده گیاهانی با برگ‌های بزرگ در آکواریوم کوچک و یا صخره‌ای کوچک در آکواریوم‌های بزرگ پرهیز نمایید؛ زیرا در صورت عدم رعایت نسبت در طراحی از طبیعی بودن و عمق میدان طرح شما کاسته خواهد شد.
عدم رعایت تقارن
در طبیعت همه عناصر به‌صورت متقارن چیده نشده‌اند؛ در صورت وجود تقارن در طبیعت شاهد مناظر تکراری و کسل‌کننده در آن خواهیم بود. یکی از دلایل زیبایی طبیعت عدم وجود تقارن در آن است که باعث زیبایی و جذابیت آن می‌شود.
بسیاری از طراحان آثار هنری سعی می‌کنند در تمامی طرح‌ها خود از الگوهای منظم و متقارن استفاده کنند؛ این در حالی است که نمی‌توان یک منظره یا طرح را در دو منطقه از طبیعت شبیه یکدیگر پیدا کرد. توصیه می‌کنیم در طرح‌های خود عناصر مهم و حاِئز اهمیت خود را در مناطق مختلف آکواریوم استفاده کرده و طرح خود را در یک نقطه متمرکز نکنید زیرا با این کار همه توجه بیننده معطوف آن شده و با سپری شدن کمی زمان آن طرح تکراری خسته‌کننده خواهد شد.
استفاده طراح از تخیل و خلاقیت
تمامی آثار هنری مطرح، زاده و پرورش‌یافته خلاقیت طراح آن بوده و درصورتی‌که آن طراح هدف خود را محدود به قوانین و الگوهای از پیش تعریف‌شده می‌کرد نمی‌توانست اثری ماندگار خلق نماید. سعی کنید قبل از طراحی در خصوص طرح مدنظر خود و نیازمندی‌های آن تحقیق نموده و نمونه کارهای آن سبک را ملاحظه نمایید.
طرح مدنظر خود را با تکیه‌بر تخیل خود و استفاده از قوانین طراحی پیاده‌سازی کنید و از آزمون‌وخطا نترسید. به یاد داشته باشید هر طراحی در ابتدا در طرح‌های خود مشکلات زیادی داشته است.
ماندگاری طرح
برخی باانرژی زیاد شروع به طراحی و پیاده‌سازی ایده خودکرده و به طرز لذت بخشی عناصر را در کنار یکدیگر نصب‌کرده؛ ولی به دلیل وسواس با بروز کوچک‌ترین عامل ناخوشایندی از مراحل طراحی خود ابراز نارضایتی کرده و از طرح خود خسته و دلسرد می‌شوند. به این دسته از طراحان توصیه می‌کنیم از المان‌هایی از آن لذت نمی‌برند را تغییر داده و دست به ساختارشکنی زده و طرح خود را مجدد بررسی و موردبازنگری قرار دهند تا در پاپان طراحی، از بروز هرگونه استرس و هیجان در خود جلوگیری کرده و تا از بروز هرگونه دل‌زدگی در آینده پیشگیری نمایند.
کسانی که با تکیه‌بر دانش خود اقدام به طراحی اصولی آکواریوم می‌کنند علاوه بر لذت بردن از زیبایی‌های بصری آن از رسیدگی، هرس و تغییر المان‌های آن نیز لذت برده و برعکس آن نیز کسانی که از طرح خود احساس رضایت نداشته باشند به آکواریوم طراحی‌شده خود اجازه رشد و شکوفا شدن را نخواهند داد. به یاد داشته باشید طراحی آکواریوم پایان کار نبوده و درگذر زمان می‌توان بخش‌هایی از دکور را تغییر داد.
بسیاری فکر می‌کنند طراحی و پیاده‌سازی یک طرح، سبک و منظره در آکواریوم باهدف پرورش و رشد موجودات زنده پایان کار یک آکواریوم گیاهی است، این در حالی است که تبدیل یک آکواریوم گیاهی به یک منظره زیبا نیازمند گذشت زمان و رسیدگی به موجودات زنده آن دارد. هر طراحی باید بداند که آکواریوم پلنت مانند هر اکوسیستم پویای دیگری نیازمند نگهداری در شرایط پایدار بوده و در صورت رعایت اصول طراحی، متناسب با شرایط نگهداری موجودات زنده داخل آن آکواریوم را به منظره‌ای زیبا و خیره‌کننده تبدیل می‌کند.
راه‌اندازی آکواریوم پلنت با طرحی زیبا بدون نگهداری اصولی به یک منظره زیبا تبدیل نشده و رعایت مواردی شامل تثبیت چرخه نیتروژن، انتخاب فیلتراسیون آکواریوم، هرس گیاهان، سیفون منظم آب، استفاده از نورپردازی مناسب، استفاده و تنظیم سیستم دی‌اکسیدکربن و کودهای مایع باعث ثبات و ماندگاری آکواریوم خواهد شد.
انتخاب سبک موردنظر
طراحی آکواریوم بر اساس یک طرح که از قبل انتخاب و مشخص‌شده آغاز می‌گردد و در ادامه با قرار دادن عناصر دکور مانند صخره، چوب، بستر و گیاه به طرح اولیه یک منظره طبیعی تبدیل می‌شود. انتخاب سبک طراحی آکواریوم گیاهی مهم‌ترین بخش طراحی بوده و تمامی مراحل راه‌اندازی آکواریوم گیاهی اعم انتخاب تجهیزات موردنیاز و نحوه چیدمان عناصر طراحی آکواریوم بر اساس قوانین و قواعد آن طرح و سبک انجام می‌شود.
یک طراح حرفه‌ای با علم به نیازمندی‌های یک طرح و نحوه قرارگیری المان‌های مختلف و بهره‌برداری از قدرت تخیل خود یک منظره طبیعی را در ابعاد کوچک داخل آکواریوم طراحی می‌کند. با توجه به سبک‌های مختلف آکواریوم گیاهی شامل سبک هلندی (Dutch Styles Aquarium)، سبک طبیعی یا ژاپنی (Nature Styles Aquarium)، سبک ایواگومی (Iwagumi Styles Aquarium)، سبک جنگلی (Jungle Styles Aquarium)، سبک تایوانی (Taiwanese Styles Aquarium)، سبک کلکسیونی (Collective Styles Aquarium)، سبک ال ای (L.e Styles Aquarium) یکی از این سبک‌ها را انتخاب نموده و در صورت وجود تمام تجهیزات آن اقدام به طراحی آن کنید در غیر این صورت متناسب با تجهیزات خود سبک موردنظر را انتخاب نمایید.
توصیه می‌کنیم برای افزایش خلاقیت و افزایش مهارت خود در طراحی آکواریوم گیاهی، به تماشای تصاویر آکواریوم‌های پلنت پرداخته و به بررسی سبک‌های و عناصر طراحی مورداستفاده و نحوه چیدمان آن‌ها بپردازید.
برای ساختن یک اکوسیستم آبی بی‌نظیر باید از قدرت ذهنی و تصویرسازی خود استفاده کرده و همواره در فکر خلق یک طرح ماندگار باشید. بعضی از افراد در هنگام طراحی آکواریوم‌های گیاهی، از عکس آکواریوم‌های خاص و متمایز استفاده می‌کنند؛ درحالی‌که بعضی دیگر، از هر آکواریوم یک عنصر جالب‌توجه را الگوبرداری کرده و با ترکیب آن‌ها، یک آکواریوم خاص را طراحی می‌کنند.
انتخاب ابعاد مناسب آکواریوم
در طراحی آکواریوم پس از انتخاب طرح و سبک، نوبت انتخاب اندازه آکواریوم متناسب با طرح انتخابی است. هر طرح و سبکی با توجه به چیدن المان‌های آن به ابعاد مشخصی نیاز داشته و برخی از آن‌ها به ارتفاع زیاد و عرض کم و یا بالعکس نیاز دارند؛ برای مثال طراحان در سبک تایوانی و سبک طبیعی از آکواریوم‌هایی با عرض بیشتر نسبت به ارتفاع استفاده می‌کنند.
هر سبکی نیازمند دسته مشخصی از گیاهان و موجودات زنده است که با ابعاد سایر المان‌ها متناسب باشد، برای مثال استفاده از گیاهان و ماهی‌های بزرگ در سبک‌های جنگلی و طبیعی غیرمنطقی بوده و علاوه بر از بین بردن عمق میدان باعث برهم خوردن هارمونی و نظم آکواریوم طراحی‌شده در نظر بیننده خواهد شد. با گذر زمان گیاهان و ماهی‌های آکواریوم رشد کرده و علاوه بر تولید فضولات و مصرف مواد غذایی مختلف نیازمند به رسیدگی و فضای بیشتری خواهند بود به همین دلیل در طراحی پس از انتخاب سبک موردنظر، انتخاب حجم آکواریوم متناسب با موجودات زنده که قصد نگهداری از آنان دارید از اهمیت بالایی برخوردار است.
درصورتی‌که تجربه کافی در طراحی آکواریوم ندارید از آکواریوم با ابعاد استاندارد استفاده کرده که یکی اندازه پرکاربرد ابعاد 60*50*120 است؛ حجم این آکواریوم 360 لیتر بوده و در شکل‌ها و طرح‌های گوناگون ساخته و در بازار عرضه می‌شود. آکواریوم‌هایی در این ابعاد پیاده‌سازی سبک‌های مختلف امکان‌پذیر بوده و طیف گسترده‌ای از انواع تجهیزات برای استفاده در آن ساخته و در دسترس است.
لازم به ذکر است آکواریوم‌هایی با عرض 50 الی 55 سانتیمتر، برای طراحی آکواریوم استاندارد بوده و با افزایش اندازه عرض آکواریوم هزینه تجهیزات موردنیاز آن مانند تجهیزات نورپردازی به‌صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت؛ همچنین آکواریوم‌هایی با ارتفاع 45 الی 50 سانتیمتر برای آکواریوم‌های پلنت استاندارد بوده و در صورت افزایش ارتفاع انجام کارهایی مانند طراحی، هرس، تمیز کردن آکواریوم به‌سختی صورت گرفته و نیازمند تجهیزات نورپردازی قوی‌تر درنتیجه گران‌تری خواهید بود.
استفاده از پوستر در پس‌زمینه آکواریوم
در هر رشته هنری نقش پس‌زمینه در زیباشناسی آن اثر جایگاه ویژه‌ای داشته و طراحی آکواریوم گیاهی نیز به‌عنوان کار هنری از این قاعده مستثنا نیست. یک طراح با استفاده از پس‌زمینه می‌تواند عمق میدان آکواریوم را کاهش یا افزایش داده و تجهیزات پشت آکواریوم شامل شلنگ‌ها، کابل‌ها برق و غیره را از دید بیننده مخفی کند.
بسیاری از المان‌های دکور مانند چوب، چوب‌پنبه، شاخ و برگ، برچسب‌های مات رنگی و ساده (از استفاده از برچسب‌های روغنی که نور را منعکس می‌کنند پرهیز نمایید) به‌عنوان پس‌زمینه برای مخفی کردن تجهیزات آکواریوم مورداستفاده قرار می‌گیرند. در طراحی‌هایی که رنگ‌بندی زیادی وجود دارد مانند سبک هلندی توصیه می‌کنیم از پوسترهای تیره مات و در سبک‌های طبیعی از پوسترهای روشن مات استفاده کنید.
پیاده‌سازی طرح اولیه آکواریوم
در طراحی آکواریوم گیاهی پس از انتخاب طرح و آکواریوم مناسب نوبت به پیاده‌سازی طرح اولیه آکواریوم است. در این مرحله طراح شروع به چیدن و قرار دادن المان‌های اصلی طراحی مانند سنگ و چوب در کنار یکدیگر کرده و اسکلت اصلی طرح خود را می‌سازد.
در این طراحی اولیه باید محل قرارگیری چوب، صخره‌ها، محل حرکت ماهی و محل کاشت گیاهان را مشخص نموده طرح نهایی را در ذهن خود تصور کنید. در این مرحله به جزئیات توجه نکنید صرفاً با قرار دادن اجزای مختلف سعی کنید طرح خود را پیاده‌سازی کنید و درصورتی‌که نتیجه که خواستید حاصل نشد با تعویض المان‌ها و حتی طراحی مجدد تلاش کنید ه نتیجه مطلوب خود برسید.
در این مرحله، شما باید ستون فقرات آکواریوم گیاهی را ایجاد کرده و لازم نیست در این مرحله، به جزئیات کار فکر کنید. محل قرارگیری صخره‌های زیبا، قطعات چوبی، قلمرو ماهی‌ها و پوشش گیاهی را در آکواریوم خود تعیین کنید.
در هنگام ایجاد طرح اولیه، باید طرح نهایی را تصور کنید که این آکواریوم، چه منظره و چه حسی را به بیننده القا می‌کند. در طراحی آکواریوم تمرین و آزمایش جز مهم‌ترین مواردی است که هر کس شخصاً باید اقدام به تجربه آن نماید لذا اگر مواردی وجود دارد که از انجام آن راضی نیستید و یا خوشایند شما نیست اقدام به تغییر آن نمایید.
استفاده از بستر مناسب
در طراحی آکواریوم بسترسازی نقش بسیار مهمی در زیبایی طرح داشته و به‌وسیله آن محل قرارگیری بسیاری از اجزای طرح و جزئیات آکواریوم مشخص می‌شود. استفاده از بستر مناسب و همگن با سایر عناصر طراحی باعث افزایش عمق میدان و کنتراست طرح و زیبایی آکواریوم شما خواهد شد.
انتخاب بستر تا حد بسیار زیادی به نیازهای گیاهانی که قصد استفاده از آن‌ها رادارید وابسته بوده و علاوه بر آن مستلزم هماهنگی با رنگ سایر المان‌ها مورداستفاده هست. در استفاده از بستر به عمق موردنیاز گیاهان برای ریشه‌زایی توجه کنید و ارتفاع کل سطح را به‌صورت صاف و یکنواخت در نظر نگیرید.
ایجاد پرسپکتیو یا عمق میدان در طرح
استفاده از سطح صاف و چیدن عناصر طراحی در آن‌یکی از متداول‌ترین اشتباهات طراحان مبتدی بوده که باعث دوبعدی شدن طرح و آسیب شدید به زیبایی طرح آن‌ها خواهد شد. پرسپکتیو یا عمق میدان یکی از روشی‌های قدیمی در طراحی آکواریوم است که در آن طراح با تکنیک‌هایی ساده و نحوه چیدن المان‌های طراحی، یک مسیر بی‌انتها را در آکواریوم به بیننده القا کند.
در طراحی آکواریوم برای ایجاد عمق میدان یا پرسپکتیو از چهار روش شامل استفاده از سطح شیب‌دار، چیدن عناصر بر اساس قد و ارتفاع، پیاده‌سازی طرح به‌صورت لایه‌لایه و استفاده از پوستر استفاده می‌شود؛ در مراحل قبل به بررسی نقش پوستر در طراحی پرداخته‌ایم لذا در ادامه به تشریح سایر روش‌ها خواهیم پرداخت.
استفاده از سطح شیب‌دار
یکی از عمومی‌ترین تکنیک های ایجاد عمق میدان در طراحی آکواریوم پلنت استفاده از شیب‌دار است؛ در این روش به‌جای اینکه عناصر طراحی در یک سطح صاف چیده شوند، بر روی سطح شیب‌دار چیده خواهند شد. با چیده شدن عناصر در یک سطح صاف المان‌های جلویی مانع دید عناصر پشتی می‌شوند، به همین دلیل طراحان برای حل این مشکل از سطح شیب‌دار در آکواریوم استفاده می‌کنند.
طراحان حرفه‌ای با استفاده از سطح شیب‌دار عمق میدان را افزایش داده و مناظر جذابی را طراحی می‌کنند. با چیدن عناصر در سطح صاف بیشتر بخش‌های جلویی طرح برای بیننده قابل روئیت بوده و عناصر پشتی به‌خوبی دیده نخواهند شد.
برای درک بهتر استفاده از سطح شیب‌دار برای ایجاد عمق میدان توجه شما را به مثال زیر جلب می‌کنیم:
بستر آکواریوم را ریخته و سطح آن را صاف‌کرده و قطعه‌سنگی را در گوشه انتهایی آکواریوم قرار می‌دهیم.
در این روش بیننده با دیدن آکواریوم از روبه‌رو به‌سختی و با دقت زیاد متوجه وجود سنگ در گوشه آکواریوم خواهد شد.
با تغییر سطح بستر و شیب‌دار کردن آن علاوه بر سنگ انتهایی آکواریوم تمامی سطح بستر به‌خوبی قابل‌رؤیت خواهد شد.
با رشد گیاهان ریشه آن‌ها در بستر رشد و گسترش می‌یابد و همین امر باعث تثبیت بستر خواهد شد. در صورت استفاده از سطح شیب‌دار، با فرسایش بستر و فعالیت موجودات زنده آکواریوم شیب سطح کاهش خواهد یافت.
طراحان آکواریوم تا زمان رشد و ریشه‌زایی گیاهان، برای جلوگیری از فرسایش بستر و کاهش شیب آن با استفاده از تلق، صخره و چوب مانع صاف شدن سطح بستر شده و برای تثبیت بستر در شکاف‌ها و مناطقی که نمی‌تواند از چوب صخره استفاده کند با کاشت گیاه و خزه مانع فرسایش در آن مناطق می‌شوند.
چیدن عناصر بر اساس قد و ارتفاع
چیدن عناصر بر اساس قد و ارتفاع یکی دیگر از روش‌های ایجاد عمق میدان در طراحی آکواریوم گیاهی است که در آن عناصر طراحی به ترتیب قد از بزرگ‌ترین تا کوچک‌ترین آن‌ها از جلوی آکواریوم به عقب آن چیده می‌شوند. در این روش کوتاه‌ترین عنصر در اولین بخش طرح قرارگرفته و سایر المان‌ها با ارتفاع بیشتر به ترتیب قد در پشت سر آن چیده شده و این افزایش ارتفاع بسیار نرم و آرام ادامه می‌یابد.
با چیده شدن عناصر در بر اساس قد عناصر بزرگ‌تر در جلو نزدیک‌تر و عناصر کوچک‌تر دورتر به نظر خواهند رسید. در این روش هر چه تمرکز عناصر در چیدمان بیشتر باشد عمق میدان بیشتر به نظر می‌رسد.
طراحان آکواریوم بدون آنکه بیننده متوجه آن شوند از این تکنیک در چیدن عناصر طرح و حتی موجودات زنده استفاده کرده و آکواریوم را به یک منظره عمیق و دنبال دار تبدیل می‌کند.
روش‌های چیدن عناصر بر اساس قد و ارتفاع
برای چیدن عناصر طراحی آکواریوم بر اساس قد و ارتفاع سه روش وجود دارد که عبارت‌اند: چیدن عناصر به‌صورت مثلثی، چیدن عناصر در مرکز و چیدن عناصر به‌صورت U شکل
چیدن عناصر به‌صورت مثلثی: در این روش عناصر طراحی در امتداد هم به نحوی قرار می‌گیرند که گویی یک مثلث را تشکیل داده و عناصر طراحی به یک ضلع مثلث تکیه داده‌اند.
چیدن عناصر در مرکز: در این روش عناصر در مرکز آکواریوم چیده شده و تشکیل یک مثلث را می‌دهند. عناصر کوتاه‌تر در ضلع‌های چپ و راست مثلث قرارگرفته و با چیدن سنگ‌های بزرگ‌تر تمرکز در وسط مثلث خواهد بود.
چیدن عناصر به‌صورت U شکل: در این روش عناصر کوچک‌تر در وسط و انتهای طرح به نحوی چیده می‌شوند که یک مسیر U شکل شبیه جاده و مسیر خاکی را به بیننده القا نماید.
پیاده‌سازی طرح به‌صورت لایه‌لایه
چیدمان لایه‌لایه طرح کی دیگر از روش افزایش عمق میدان در طراحی آکواریوم که در طراحان در آن سطح آکواریوم را به سه بخش جلویی، میانی و انتهایی تقسیم کرده و برای هر بخش آن از عناصر طراحی با ویژگی‌های خاص استفاده می‌کنند. طراحان آکواریوم در ذهن خود، بستر شیب‌دار را به لایه‌لایه کوچک‌تری تقسیم کرده و از چیدن کوچک‌ترین المان تا بزرگ‌ترین آن‌ها در انتها ادامه می‌دهند.
در این روش با کاشت گیاهان به‌صورت دسته‌ای و در لایه‌های بیشتر عمق میدان بیشتر به نظر رسیده و ظاهری سه‌بعدی به بیننده القا می‌شود. در این تکنیک حجم عناصر جلویی از عناصر پشتی بیشتر بوده و در هنگام استفاده از عناصر بایستی لایه‌های جلویی مانع دید لایه‌های عقبی نشده و مقداری از آن‌ها نسبت به لایه جلویی بیرون زده باشد.
توصیه می‌کنیم برای استفاده از این روش به‌سرعت رشد گیاهان توجه داشته باشید و گیاهان مورداستفاده را برحسب سرعت رشدشان (از سرعت رشد کم تا سرعت رشد زیاد) از جلوی آکواریوم تا انتهای آن بکارید تا گیاه‌های جلویی با رشد خود مانع دید گیاه‌های انتهایی نشوند. از این تکنیک در سبک‌های هلندی و طبیعی برای افزایش عمق میدان استفاده می‌شود.
رعایت نسبت‌های طلایی
یکی از ملاک‌های طراحی آکواریوم رعایت نسبت طلایی است که در ریاضیات به‌عنوان عدد فیبوناچی شناخته می‌شود. قانون نسبت طلایی در بسیاری آثار از اهرام فراعنه مصر گرفته تا لوگوی توییتر مورداستفاده قرارگرفته و حتی بدن ما انسان‌ها نیز با رعایت همین نسبت ساخته‌شده است.
ساختار ذهنی انسان طوری طراحی‌شده که طرح‌ها و اشیایی را که در آن، نسبت طلایی رعایت شده به‌صورت ناخودآگاه زیباتر می‌داند. نقطه طلایی به دلیل جنبه‌های زیبایی‌شناختی آن باعث ایجاد تعادل و تناسب در سایر اجزا شده و حس زیبایی را به بیننده القا می‌کند.
جذابیت نسبت طلایی جنبه غریزی داشته و آثار ساخته‌شده هرچه به این نسبت نزدیک‌تر باشند ازنظر بیننده زیباتر به نظر خواهند رسید به همین دلیل طراحان و هنرمندان از آن برای جلب‌توجه و هدایت نگاه بیننده استفاده می‌کنند. وجود این ویژگی‌ها باعث شده نسبت طلایی در طراحی آکواریوم بسیار موردتوجه قرارگرفته و به‌صورت گسترده توسط طراحان مورداستفاده قرار گیرد.
نسبت طلایی عدد ثابتی معادل 618/1 است و مبنای محاسبه آن بر اساس تقسیم شکل و خط به دو قسمت است به‌نحوی‌که حاصل تقسیم بخش کوچک‌تر به بخش بزرگ‌تر معادل عدد 618/1 شود به بیانی دیگر بخش بزرگ‌تر بایستی 618/1 برابر بخش کوچک‌تر باشد.
نسبت طلایی در شکل‌ها و طرح‌های مختلف قابل‌استفاده هست برای مثال یک مربع با اضلاع یک سانتیمتر در یک سانتیمتر رسم کنید سپس اضلاع آن را در 618/1(عدد نسبت طلایی) ضرب کنید نتیجه یک مستطیل با اضلاع هماهنگ و متعادل خواهد بود.
با مقایسه تصویر مربع و مستطیل خواهید دید که مربع در داخل مستطیل قرا گرفته و مستطیل 618/1 برابر مربع است.
اگر ابعاد مستطیل را به عدد نسبت طلایی تقسیم کنیم و این تقسیم را برای بخش‌های کوچک‌تر ادامه دهیم به مربع‌های کوچک‌تری مانند تصویر زیر خواهیم رسید.
اگر در تصویر بالا از گوشه هر مربع به گوشه مقابل آن‌یک کمان رسم کنید اولین منحنی مارپیچ طلایی یا فیبوناچی به دست نمایان خواهد شد. دنباله فیبوناچی یک سری عدد است که از صفر شروع‌شده و در آن هر عدد با جمع دو عدد قبلی خود برابر است.
تصاویر زیر نمونه‌هایی از نسبت طلایی در طبیعت است.
در طراحی آکواریوم از نسبت طلایی به‌عنوان راهنما برای تعیین محل و جانمایی عناصر مهم طراحی استفاده می‌شود. رعایت نسبت طلایی در طراحی آکواریوم به‌عنوان عامل پدیدآورنده زیبایی عمل کرده و طرح را زیباتر و طبیعی‌تر می‌کند.
مشخص نمودن نقاط کانونی
هر بیننده‌ای با دیدن یک منظره زیبا جذب آن شده و به‌صورت غریزی ابتدا نگاه خود را به نقاط مشخصی از اثر معطوف می‌کند؛ بیننده ابتدا آن نقاط را موردبررسی قرار داده سپس به بررسی و تماشای سایر بخش‌های طرح می‌پردازد؛ به این نقاط، نقاط کانونی گفته می‌شود.
هدف از طراحی آکواریوم پلنت القا حس آرامش و زیبایی به بیننده است و یک طراح بایستی در خصوص چگونگی جذب نگاه بیننده اطلاعات کافی داشته و از علم کافی برای شناخت نقاط کانونی برخوردار باشد تا به‌وسیله آن نگاه بیننده را کنترل و به قسمت‌های مدنظر خود هدایت کند. برای مشخص کردن نقاط کانونی طرح خود روبروی آکواریوم خود قرار بگیرید و با کشیدن چهار خط آن را به نه قسمت مساوی تقسیم کنید.
نقاط تلاقی خطوط عمودی و افقی نقاط کانونی طرح شما بوده و هر بیننده‌ای با نگاه کردن به آکواریوم شما ابتدا این نقاط را دیده و موردبررسی قرار می‌دهد. سعی کنید در هنگام طراحی آکواریوم زیباترین و مهم‌ترین عناصر طراحی سنگ، چوب، درختچه و گیاهان خاص خود را در این نقاط قرار داده تا بیننده از در این نقاط از ویژگی‌های خاص طرح شما نهایت لذت را ببرد.
چیدن عناصر طراحی در یک نقطه و یا تمامی نقاط کانونی بستگی به تجربه طراح و سایز آکواریوم دارد. توصیه می‌کنیم در آکواریوم‌های کوچک از یک نقطه کانونی استفاده کرده و در صورت لزوم از یک نقطه کانونی فرعی نیز استفاده نمایید.
در آکواریوم‌های بزرگ خود را محدود به یک نقطه کانونی نکرده و در صورت لزوم از تعداد بیشتری از نقاط کانونی استفاده کنید. به یاد داشته باشید در هیچ‌یک از مراحل طراحی خلاقیت را فراموش نکرده و همواره با ساختارشکنی طرح‌های زیباتری را خلق کنید.
در استفاده از نقاط کانونی دانستن این نکته که نیمکره‌ی راست مغز انسان مسئول عملکرد‌های قسمت چپ و نیمکره‌ی چپ مغز، مسئول عملکرد‌های قسمت راست بدن است خالی از لطف نیست زیرا هشتاد درصد انسان‌ها راست‌دست بوده و هنگام تماشای یک منظره ابتدا به سمت چپ توجه می‌کنند؛ به دلیل راست‌دست بودن بسیاری از ببیندگان توصیه می‌کنیم در طراحی آکواریوم‌های گیاهی خود ابتدا از نقاط کانونی سمت چپ شروع کرده و زیباترین و مهم‌ترین المان‌های طرح خود را در این نقاط متمرکز کرده و در صورت نیاز از سایر نقاط کانونی استفاده کنید.
انتخاب صخره و چوب مناسب
در طراحی آکواریوم صخره و چوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و استفاده از این المان‌ها به طرح شما زیبایی ویژه‌ای می‌دهد. طراحی یک منظره طبیعی بدون استفاده از صخره و چوب غیرممکن بوده لذا یک طراح آکواریوم برای طراحی یک منظره طبیعی به صخره و چوب‌هایی با سایزهای مختلف و طرح‌های متنوع نیاز دارد.
طراحان حرفه‌ای، صخره و چوب را به‌صورت لایه‌لایه و بر اساس قد در طرح خود استفاده کرده و از صخره و چوب‌های اصلی در نقاط کانونی استفاده می‌کنند. توصیه می‌کنیم از صخره و چوب‌های همگن در طرح خود استفاده کنید و در دیواره و میان شکاف‌های صخره چوب و گیاه به کار ببرید تا طرح شما طبیعی به نظر برسد.
استفاده از صخره‌ها و چوب علاوه بر تثبیت بستر، باعث برجسته و طبیعی شدن طرح شما خواهد شد. به یاد داشته باشید با گذر زمان گیاهان بر روی عناصر طراحی رشد کرده و آن‌ها را پنهان خواهد کرد به همین دلیل استفاده از عناصر با ارتفاع بیشتر را موردتوجه قرار دهید.
انتخاب گیاهان با رنگ و اندازه مناسب
در طراحی آکواریوم یکی از لذت‌بخش‌ترین مراحل طراحی آکواریوم، کاشت گیاهان است. گیاهان آکواریوم خود را متناسب با طرح خود انتخاب کنید تا ضمن رعایت اصول طراحی آکواریوم، هارمونی طرح شما نیز حفظ شود.
در صورت وجود تنوع بالا در گیاهان برای کاشتن، آن‌ها را به سه دسته جلویی، میانی و انتهایی تقسیم کرده و گیاهان را بر اساس سرعت رشدشان در هر یک از این دسته‌ها قرار دهید. توصیه می‌کنیم از زیباترین گیاهان خود در نقاط کانونی استفاده کرده و برای کاشت گیاهان ابتدا از این نقاط شروع کرده و به‌منظور افزایش احتمال ریشه‌زایی و تولید اکسیژن برای سایر موجودات زنده آکواریوم گیاهان را به‌صورت متراکم کاشته و سعی کنید شکل طبیعی به آن‌ها بدهید.
انتخاب ماهی و موجودات زنده
در طراحی آکواریوم آخرین مرحله انتخاب ماهی و سایر بی‌مهرگان آکواریوم است. متناسب با طرح انتخابی خود اقدام به انتخاب آن‌ها کرده و به یاد داشته باشید هر طرحی برای گونه‌های خاصی از ماهی با خلق‌وخوهای همگن طراحی‌شده و نمی‌توان از انواع ماهی‌ها با سایزهای مختلف در آکواریوم گیاهی استفاده نمود.
در انتخاب ماهی ضمن مطالعه خلق‌وخو، محل شنا، نوع تغذیه، روش زاد ولد و مراحل رشد آن‌ها از تطبیق رنگ آن‌ها با طرح خود اطمینان حاصل نمایید. توصیه می‌کنیم در آکواریوم پلنت خود از ماهی‌های کف خوار متناسب با طرح و سایر موجودات خود استفاده نمایید.
با سپاس از اینکه سایت تنگیتو را برای مطالعه این مقاله انتخاب کردید