آکواریوم به‌عنوان یکی از عناصر دکور در منازل و شرکت‌ها جلوه‌ای خاص به محیط پیرامون خود داده و بینندگان را مجذوب زیبایی خود می‌کند. آکواریوم همانند هر شی‌ء دیگری نیاز به نگهداری دارد که یکی از ساده‌ترین آن‌ها پاکسازی جداره داخلی شیشه آکواریوم است که توسط شیشه پاک کن انجام می‌شود.
شیشه پاک کن آکواریوم
آب‌های مناطق مختلف دارای ترکیبات و شیمی آب متفاوت بوده و همین دلیل باعث تفاوت‌هایی در ویژگی آب مناطق مختلف می‌شود. آب‌های مختلف دارای پارامترهای متفاوتی شامل سختی آب، ظرفیت بافری آب، خاصیت اسیدی آب، نوتریشن‌ها و عناصر کمیاب مختلفی است که بر کیفیت آن تأثیرگذار است.
وجود عناصر مختلف در پارامترهای آب باعث به وجود آمدن لک و جرم بر روی شیشه آکواریوم شده و برای پاک کردن آن می‌بایست به‌صورت مرتب پاکسازی گردد. بسیاری از صاحبان آکواریوم برای تمیز کردن لکه‌های شیشه خارجی آکواریوم از دستمال نرم آغشته به سرکه استفاده می‌کنند.
همانطور که نظافت شیشه بیرونی آکواریوم از اهمیت بالایی برخوردار است، پاکسازی سطح داخلی شیشه آکواریوم هم بسیار حیاتی است. باگذشت زمان عناصر محلول در آب و عوامل دیگری مانند جلبک‌ها و غبار غذا بر روی سطح داخلی شیشه آکواریوم رسوب‌کرده و به‌مرور به ضخامت آن افزوده و از زیبایی آکواریوم شما می‌کاهد.
صاحبان آکواریوم همواره می‌کوشند با رعایت مواردی مانند غذادهی مناسب، سیفون دوره‌ای آکواریوم (که در ادامه به تشریح آن‌ها خواهیم پرداخت) از رسوب و تشکیل جرم بر روی جداره داخلی آکواریوم پیشگیری کنند؛ بااین‌وجود پیشگیری همچنان مقداری جرم بر روی شیشه آکواریوم رسوب‌کرده و غیر از پاکسازی آن وجود ندارد.
در هنگام نظافت آکواریوم یکی از دغدغه‌های صاحبان آکواریوم کاهش میزان استرس موجودات زنده آکواریوم و ورود عوامل بیماری‌زا به داخل آکواریوم بوده و به همین سعی می‌کنند در نظافت آکواریوم از روش‌های مختلفی که ایمن‌تر است استفاده نمایند. شیشه پاک کن آکواریوم یکی از بهترین و راحت‌ترین وسایل پاکسازی رسوب داخلی شیشه آکواریوم است که در صورت استفاده از آن نیازی به فروکردن دست به داخل آکواریوم نبوده و با استفاده از آن می‌توان جداره داخلی آکواریوم را بدون واردکردن کوچک‌ترین استرس به موجودات زنده آکواریوم پاکسازی نمود.
انواع شیشه پاک کن آکواریوم
شیشه پاک کن‌های آکواریوم به سه نوع دسته شیشه پاک کن اسفنجی، شیشه پاک کن مغناطیسی و شیشه پاک کن خودکار تقسیم می‌شوند که هر یک دارای مزایایی نسبت به نوع دیگر بوده که در ادامه تشریح هر یک خواهیم پرداخت.
شیشه پاک کن اسفنجی آکواریوم
شیشه پاک کن اسفنجی آکواریوم از دو بخش شامل دسته و اسفنج متصل به آن تشکیل‌شده است. در خرید و استفاده از این نوع شیشه تمیز کن آکواریوم بایستی به موارد زیر توجه نمایید:
- دسته باید از استحکام کافی برخوردار باشد تا تحمل فشار لازم برای تمیز کردن شیشه را داشته باشد.
- جنس بدنه و دسته باید ضدزنگ بوده تا از زنگ‌زدگی و ورود آن به آب جلوگیری نماید.
- سایز اسفنج و دسته شیشه پاک کن باید متناسب با ابعاد آکواریوم باشد.
- قبل از استفاده از تمیزکننده حتماً آن را در آب‌نمک یا پرمنگنات قرار داده تا ضدعفونی گردد.
- به دلیل احتمال انتقال بیماری استفاده از یک تمیزکننده در چند آکواریوم توصیه نمی‌شود.
شیشه پاک کن مغناطیسی آکواریوم
شیشه پاک کن مغناطیسی آکواریوم از دو بخش تشکیل‌شده است؛ یک بخش آن داخل آکواریوم بر روی سطح شیشه داخلی آکواریوم قرارگرفته و قسمت دوم آن در طرف مقابل آن در بخش خارجی شیشه آکواریوم قرار می‌گیرد. این نوع تمیزکننده شیشه آکواریوم در هر بخش دارای آهنربای قدرتمندی است که با حرکت هر قسمت، قسمت دیگر نیز حرکت می‌کند.
قسمت داخلی شیشه تمیز کن مغناطیسی دارای سطحی زبر است که برای تمیز کردن رسوب داخلی شیشه آکواریوم تعبیه‌شده است. قسمت بیرونی شیشه تمیز کن مغناطیسی دارای پارچه‌ای نرم است که برای تمیز کردن سطح شیشه بیرونی آکواریوم پیش‌بینی‌شده است. برای پاک کردن شیشه آکواریوم با شیشه پاک کن مغناطیسی کافی است قسمت بیرونی را حرکت دهید تا هر دو طرف شیشه آکواریوم هم‌زمان تمیز شده و تمامی رسوب قسمت داخلی شیشه آکواریوم پاکسازی شود.
کاربرد و ویژگی‌های این شیشه تمیز کن باعث شده از آن علاوه بر آکواریوم‌های آب شیرین در آکواریوم‌های آب‌شور نیز استفاده شود. لازم به ذکر است از این نوع شیشه پاک کن صرفاً در آکواریوم‌های تک جداره استفاده‌شده و در آکواریوم دوجداره کاربرد ندارد.
شیشه پاک کن خودکار آکواریوم
شیشه پاک کن خودکار عملکردی مشابه شیشه پاک کن مغناطیسی داشته با این تفاوت که طبق یک برنامه و الگوی مشخص به صورت خودکار شروع به حرکت و پاکسازی سطح آکواریوم می نماید. به دلیل قیمت بالای این نوع شیشه پاک کن استفاده از این روش رایج نیست.
روش‌های کاهش رسوب روی شیشه آکواریوم
مقدار رسوب جداره داخلی شیشه آکواریوم به عوامل مختلفی مانند میزان سختی آب (کربنات و بی‌کربنات حل‌شده در اب)، فیلتراسیون آکواریوم، تعداد ماهی و نحوه غذادهی دارد. استفاده از آب مناسب با سختی استاندارد، غذادهی منظم و پرهیز در افراط در آن می‌تواند در کنار فیلتر سطلی، میزان تشکیل رسوب بر جداره داخلی شیشه آکواریوم را به حداقل برساند.
کاهش رسوب روی شیشه آکواریوم با غذادهی
ماهی‌ها و سایر موجودات زنده آکواریوم همانند هر موجود زنده دیگری برای ادامه حیات نیازمند غذا بوده و مقدار آن برحسب نوع و اندازه این موجودات متغیر است. مقدار و تعداد دفعات غذادهی به موجودات زنده آکواریوم بایستی منظم و در حجم کم باشد تا علاوه بر عادت دادن آن‌ها به زمان غذادهی، باعث ولع هنگام غذا خوردن در آن‌ها شود.
افزایش بی‌رویه حجم و دفعات غذا علاوه بر بیماری موجودات زنده آکواریوم، باعث افزایش حجم فسفات و ترکیبات نیتروژن دار محلول در آب می‌شود که هردوی آن‌ها جزء منابع غذایی حیاتی برای جلبک‌ها هست که در صورت فراهم شدن نور مناسب زمینه را برای رشد جلبک‌ها فراهم خواهد شد. برای جلوگیری از تشکیل جلبک توصیه می‌کنیم علاوه بر تنظیم نور آکواریوم خود بر اساس پوشش گیاهی، تراکم موجودات زنده را در حد استاندارد تنظیم و غذادهی به آن‌ها را طوری تنظیم کنید که ماهی‌ها و سایر موجودات زنده آکواریوم کامل سیر نشوند.
کاهش رسوب روی شیشه آکواریوم با سیفون منظم آب آکواریوم
افزایش املاح مختلف شامل ترکیبات نیتروژن دار، کربنات‌ها و بی‌کربنات در آب آکواریوم علاوه بر ایجاد مشکلات و بیماری برای موجودات زنده آکواریوم باعث تشکیل رسوب بر روی جداره داخلی آکواریوم خواهد می‌شود. یکی از راه‌حل‌های کاهش این املاح سیفون مرتب و دوره‌ای آکواریوم است که باعث کاهش املاح و ترکیبات موردنیاز جلبک‌ها می‌شود به همین دلیل یکی از راه‌های کاهش آن‌ها، سیفون دوره‌ای آکواریوم است.
توصیه می‌کنیم هیچ‌گاه بیش از سی درصد آب آکواریوم خود را سیفون نکنید زیرا این کار به باکتری‌های مفید آب که باعث تثبیت چرخه نیتروژن و شیمی آب در آکواریوم هستند؛ آسیب جدی وارد کرده و آسیب به این باکتری‌ها باعث استرس و بیماری موجودات زنده آکواریوم خواهد شد.
تمیز کردن رسوب شیشه آکواریوم
تمیز کردن رسوب شیشه آکواریوم به سه روش صورت می‌گیرد که عبارت‌اند از طبیعی، دستی و با استفاده از شیشه پاک کن آکواریوم که در ادامه به تشریح آن‌ها خواهیم پرداخت.
تمیز کردن رسوب شیشه آکواریوم به روش طبیعی
در طبیعت همواره برخی از گونه‌های گیاهی و جانوری نسبت به سایر هم نوعان خود از سرعت رشد و مقاومت بیشتری برخوردار بوده به‌گونه‌ای که با گذر زمان کوتاهی با مصرف منابع غذایی، به‌گونه‌ای تکثیر و رشد می‌کنند که برای سایر هم نوعان خود فضا و غذای کافی باقی نمانده و به‌مرور باعث انقراض آن‌ها می‌شوند. در طبیعت با تکامل گونه‌های مهاجم برخی از سایر جانداران نیز تکامل‌یافته‌اند که از سایر گونه‌های مهاجم تغذیه کرده و شرایط و توازن را برای رشد سایر موجودات زنده فراهم می‌کنند.
یکی از این گیاهان مهاجم جلبک است که با مصرف اکسیژن، فسفات و ترکیبات نیتروژن به‌سرعت رشد می‌کنند از طرفی برخی از گونه‌های جانوری مانند ماهی، حلزون و میگو، این جلبک‌ها را به‌عنوان غذا مصرف می‌کنند. در روش تمیز کردن شیشه آکواریوم به روش طبیعی علاوه بر استفاده از گیاهان به‌عنوان رقیب جلبک‌ها از برخی موجودات برای پاکسازی محیط آکواریوم از انواع جلبک استفاده می‌شود که برحسب نوع جاندار نحوه عملکرد آن‌ها متفاوت است.
یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش و از بین بردن جلبک‌ها، مواد زائد و پسماندها استفاده از برخی از گونه‌های جانوری شامل ماهی، میگو و حلزون است که عمدتاً در کف آکواریوم شنا کرده و دائماً در حال جستجوی غذا هستند. این موجودات تمام بخش‌های آکواریوم را برای پیدا کردن غذا، لارو حشرات، پسماند غذا و جلبک جستجو و بررسی می‌کنند.
این موجودات با دهان کوچک خود کوچک‌ترین ذرات و اجزا آکواریوم را بررسی نموده و آن را پاکسازی می‌کنند. برخی از انواع ماهی‌ها که جز دسته کفخواران محسوب می‌شوند و مردم عمدتاً آن‌ها را با نام لجن خوار می‌شناسند جز همین دسته از جانوران محسوب می‌شوند.
استفاده از این موجودات زنده آکواریوم نیازمند تحقیق در این زمینه است زیرا هر یک دارای خلق‌وخوی متفاوتی است؛ برای مثال برخی از ماهی‌های لجن‌خوار از برخی گونه‌های خاص جلبک تغذیه کرده و میگوها را نیز به‌عنوان غذا می‌خورند؛ به همین دلیل در صورت استفاده از موجودات زنده می‌بایست به نوع غذا و همزیستی آن‌ها با سایر گونه‌های جانوری آکواریوم توجه نمایید.
همانطور که در بالا گفته شد می‌توان با کنترل منابع غذایی و حذف املاح آب، می‌توان از رسوب و رشد جلبک جلوگیری کرد به همین دلیل یکی از بهترین راه‌های طبیعی برای پاکسازی رسوب شیشه آکواریوم استفاده از گیاهان آکواریوم آب شیرین است.
تمیز کردن رسوب شیشه آکواریوم به روش دستی
درصورتی‌که رسوب آب به‌وسیله روش‌های طبیعی پاکسازی از بین نرفت می‌توان از روش دستی استفاده نمایید در این روش پس از ضدعفونی نمودن دست، اسفنج و اسکرابر را داخل آکواریوم کرده و به‌وسیله آن‌ها جداره داخلی شیشه آکواریوم را از رسوب پاکسازی کنید.
به دلیل سطح زبر اسفنج و اسکرابر، جلبک و رسوب سطح شیشه به آن‌ها چسبیده و پاک می‌شود. در صورت پخش رسوب و جلبک در آکواریوم با سیفون کردن آب آکواریوم نسبت به خارج کردن آن‌ها اقدام نمایید.
توصیه می‌کنیم از روش‌های دستی برای تمیز کردن جداره داخلی شیشه استفاده نکنید زیرا فروکردن دست به داخل آکواریوم علاوه بر ایجاد استرس به موجودات زنده آکواریوم امکان انتقال بیماری به داخل آکواریوم رو افزایش خواهد داد. در صورت استفاده از اسفنج و اسکرابر از شستن آن‌ها با مواد شوینده اجتناب کنید زیرا این مواد برای موجودات زنده آکواریوم بسیار خطرناک بوده و وجود این مواد در آب آکواریوم باعث مرگ این موجودات خواهد شد.
تمیز کردن رسوب شیشه آکواریوم با استفاده از شیشه پاک کن
پس از تمیز کردن رسوب شیشه آکواریوم به‌صورت طبیعی ایمن‌ترین راه برای پاکسازی رسوب شیشه استفاده از شیشه پاک کن‌های آکواریوم است. تمیز کردن شیشه آکواریوم با شیشه پاک کن با روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که در ادامه به تشریح روش‌های مختلف می‌پردازیم.
طرز استفاده از شیشه پاک کن اسفنجی
شیشه پاک کن اسفنجی از دو بخش دسته و اسفنج تشکیل‌شده است. برای تمیز کردن شیشه آکواریوم ابتدا شیشه پاک کن را در محلول آب‌نمک یا پرمنگنات ضدعفونی کنید سپس دسته آن را گرفته و با کشیدن بخش اسفنجی آن به جداره داخلی آکواریوم سطح آن را از رسوب پاکسازی نمایید.
طرز استفاده از شیشه پاک کن مغناطیسی
شیشه پاک کن مغناطیسی از دو بخش تشکیل‌شده که هر بخش آن در یک‌طرف شیشه آکواریوم قرار می‌گیرد؛ به دلیل خاصیت آهنربای قوی این شیشه پاک کن با حرکت هر قسمت شیشه پاکن، قسمت دیگر آن نیز حر کت می‌کند. برای تمیز کردن شیشه آکواریوم ابتدا شیشه پاک را در محلول آب‌نمک یا پرمنگنات ضدعفونی کرده و دو قسمت شیشه پاک کن را در دو طرف شیشه و روبهروی هم قرار داده سپس با حرکت قسمت بیرون علاوه بر پاک شدن جداره بیرونی شیشه آکواریوم، قسمت داخلی شیشه نیز از رسوب پاکسازی می‌شود.
طرز استفاده از شیشه پاک کن خودکار
این روش مشابه استفاده از شیشه پاک کن مغناطیسی است به این معنی که قسمت برقی آن بر روی جداره خارجی آکواریوم نصب‌شده و قسمت دیگر بر روی جداره داخلی آکواریوم قرا می‌گیرد. در این روش شیشه پاکن خودکار طبق برنامه از پیش تعیین‌شده بر روی شیشه حرکت کرده و جداره داخلی آکواریوم را از رسوب پاکسازی می‌کند.
به دلیل قیمت بالای این نوع شیشه پاک کن استفاده از این روش رایج نیست.
با سپاس از اینکه سایت تنگیتو را برای مطالعه این مقاله انتخاب کردید