فیلتر سامپ

هر شخصی با اطلاعات سطحی در خصوص آکواریوم، اسم فیلتر سامپ را شنیده است. یک آکواریوم دارای تعداد زیادی از لوازم شامل تجهیزات فیلتراسیون، بخاری، لامپ UV و غیره بوده که راه‌اندازی آکواریوم بدون تجهیزات مناسب غیرممکن و مستلزم فضای زیادی است.

یکی از مهم‌ترین تجهیزات مورداستفاده در آکواریوم‌ها فیلتر آکواریوم و انواع آن است که در میان مدل‌های متنوع، فیلترهای سامپ یکی از بهترین نوع فیلتر محسوب می‌شود. برای اولین بار در آکواریوم‌های آب‌شور از سامپ به‌منظور قرار دادن تجهیزات آکواریوم و تصفیه آب استفاده گردید که به دلیل کیفیت فیلتراسیون، امکان نصب انواع تجهیزات و قیمت مناسب آن در آکواریوم‌های آب شیرین نیز مورداستفاده قرار گرفت.

فیلتر سامپ

سامپ نوعی از فیلتر خارجی است که عملکردی مشابه فیلتر سطلی داشته و شباهت زیای به آکواریوم داشته که فضای داخلی آن برای قرار دادن اجزای فیلتراسیون به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم‌شده و در زیر کابینت آکواریوم نصب می‌شود. در فیلتر سامپ به دلیل تنوع و حجم مدیای تصفیه، فیلتراسیون آکواریوم به بهترین نحو صورت می‌گیرد.

با توجه به نوع سامپ (آب‌شور یا شیرین) در بخش‌های داخلی سامپ تجهیزات مختلف آکواریوم مانند انواع مدیای تصفیه، بخاری، لامپ UV و غیره نصب می‌گردد. سامپ‏ ها معمولاً در ابعاد بزرگ و حجیم ساخته می‌شوند و به همین دلیل در زیر کابینت آکواریوم نصب و آب ورودی آن از طریق آب سرریز آکواریوم تأمین و پس از عبور از بخش‌ها و شبکه‌های داخلی سامپ تصفیه‌شده سپس مجدداً توسط واترپمپ به آکواریوم بازمی‌گردد. ظرفیت فیلتر سامپ آکواریوم حداقل بیست درصد حجم آکواریوم باشد.

عملکرد فیلتر سامپ

در فیلتر سامپ آب سرریز فیلتر از ورودی آب سامپ وارد فیلتر می‌شود. ورودی سرریز آب در سامپ به شکل‌های مختلفی اجرا می‌شود در برخی از مدل‌ها گوشه‌های آکواریوم را سوراخ کرده و در سایر مدل‌ها جداره خارجی فیلتر با دیواره‌ای از پلکسی که در قسمت بالایی و پایینی آن دارای شیار است ساخته می‌شود.

در اولین محفظه فیلتر، فیلتر ساک که در انواع مختلفی برحسب اندازه روزنه آن دسته‌بندی و عرضه می‌شود، نصب می‌شود. این فیلتر در اولین محفظه سامپ که آب سرریز آکواریوم به داخل آن می‌ریزد نصب‌شده و ذرات معلق آب را جذب و آب آکواریوم از وجود ذرات معلق پاک می‌کند.

با کوچک‌تر شدن روزنه‌های فیلتر ساک ذرات ریزتر و معلق بیشتری توسط آن جدا می‌شود. به‌جای فیلتر ساک می‌توان از انواع مدیای تصفیه مکانیکی شامل ابر، اسفنج، پشم‌شیشه استفاده کرد.

در ادامه آب وارد بخش دیگری که انواع مدیای تصفیه بیولوژیکی یا اسکیمر پروتئین قرار دارد واردشده و پس از تصفیه بیولوژیکی وارد محفظه آخر که پمپ آب قرار دارد وارد می‌شود. آب تصفیه‌شده با ورود به محفظه پمپ آب به سمت بالا و خروجی فیلتر پمپاژ می‌شود.

اسکیمر پروتئین به‌عنوان کمکی در تصفیه بیولوژیکی مشارکت کرده و استفاده از آن در کنار سایر مدیاهای بیولوژیک ضروری نیست. در صورت لزوم برای حذف بو و شفاف شدن آب آکواریوم می‌توان از کربن فعال در محفظه قبل از پمپ آب استفاده نمود.

روش نصب و به‌کارگیری سرریزها در آکواریوم‌های مختلف متفاوت بوده ولی به‌طورکلی طراحان این فیلتر دو طرف آکواریوم (نزدیک به سطح آب) را سوراخ کرده تا آب سرریز شده توسط شلنگ‌های رابط و زانویی به‌طرف سامپ هدایت شود.

انواع سامپ آکواریوم

فیلتر سامپ برحسب محل نصب در داخل آکواریوم به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم می‌شود. سامپ داخلی، در داخل آکواریوم و معمولاً در پشت آن ساخته‌شده و برای آکواریوم‌های بزرگ توصیه نمی‌شود.

سامپ خارجی در خارج آکواریوم ساخته‌شده و معمولاً در زیر آکواریوم و داخل کابینت نصب می‌شود این نوع برای انواع آکواریوم مورداستفاده قرار می‌گیرد.

قطعات فیلتر سامپ

فیلترهای سامپ با توجه به نیاز طراح آن در ابعاد و اشکال مختلف طراحی‌شده و تجهیزات متنوعی در آن استفاده می‌شود لذا در این بخش قطعات پراستفاده در این فیلتر را بررسی خواهیم کرد.

بدنه سامپ: بدنه سامپ در حقیقت محفظه‌ای برای نصب و قرار دادن تجهیزات و لوازم مورداستفاده در سامپ بوده و داخل آن توسط قطعات شیشه و بافل‏ ها به محفظه‌های کوچک‌تری تقسیم می‌شود.

لوله ورودی: برای هدایت سرریز آب آکواریوم به سمت سامپ مورداستفاده قرارگرفته و با نصب شیر یک‌طرفه بر روی آن از تخلیه آب آکواریوم به سمت پایین جلوگیری می‌کند.

شیر یک‌طرفه: شیر یک‌طرفه برای جلوگیری از ورود و خروج آب در سامپ مورداستفاده قرارگرفته و با توجه به نوع سامپ در لوله ورودی و خروجی سامپ نصب می‌شود. نصب شیر یک‌ طرفه در هنگام خرابی و تمیز کردن سامپ مانع تخلیه آب آکواریوم به سمت پایین می‌شود.

فیلتر ساک و گیره نگه‌دارنده: در فیلترهای سامپ جدید در اولین محفظه فیلتر که آب ورودی از آکواریوم به سامپ ریخته می‌شود؛ گیره نگه‌دارنده فیلتر ساک نصب‌شده و از آن برای حذف ذرات معلق در آب استفاده می‌شود. فیلترهای ساک با روزنه‌های مختلف تولیدشده و هر چه روزنه‌های آن کوچک‌تر باشد ذرات معلق بیشتری را جذب کرده و از ورود این ذرات به محفظه‌های دیگر فیلتر جلوگیری خواهد کرد.

فیلتر ساک را به‌صورت دوره‌ای و بر اساس تعداد ماهی و نحوه غذادهی تمیز و تعویض نمایید.

بافل‏ های سامپ: بافل در حقیقت دیواره‌ای از جنس شیشه است که داخل سامپ را به قسمت‌های کوچک‌تری تقسیم می‌کند. از بافل ها برای کنترل شدت‌جریان آب، تنظیم سطح آب و حذف حباب‌های داخل آب (برای آکواریوم‌های آب‌شور) استفاده می‌شود.

بافل‌ها به دو صورت در سامپ نصب می‌شوند؛ یکی از انواع آن بافاصله از کف فیلتر سامپ نصب‌شده و آب از زیر آن به سمت محفظه بعدی هدایت می‌شود. نوع دیگر بافل به کف آکواریوم چسبیده و در صورت کاهش سطح آب سامپ، بافل مانع جریان آب به سمت محفظه بعدی شده و با این کار آب تا ارتفاع بافل باقی‌مانده و از تخلیه کامل آب فیلتر توسط موتور آب به آکواریوم و آسیب به تجهیزات داخل سامپ جلوگیری می‌کند.

اسکیمر پروتئین: اسکیمر پروتئین یکی از انواع فیلتر است که با تولید حباب هوا آلودگی‌های بیولوژیکی آب را توسط این حباب‌ها به دام انداخته و در بالای اسکیمر جمع‌آوری و به سمت مخزن دیگری هدایت نموده و در آنجا جمع‌آوری می‌کند. اسکیمر پروتئین در بخش تصفیه بیولوژیکی فیلتراسیون آکواریوم به‌عنوان کمکی نقش بسیار مهمی در فیلتر سامپ بر عهده دارد.

مدیای تصفیه: در سامپ از انواع مدیای تصفیه به ترتیب مدیای تصفیه مکانیکی، مدیای تصفیه بیولوژیکی و مدیای تصفیه شیمیایی استفاده می‌شود. فرآیند تصفیه آب آکواریوم توسط مدیای تصفیه صورت گرفته و استفاده از مدیای مناسب در حجم مناسب تأثیر بسیار زیادی در کیفیت فیلتراسیون آکواریوم خواهد گذاشت.

بخاری آکواریوم: بخاری وظیفه گرم و ثابت نگه‌داشتن دما در آکواریوم را بر عهده دارد و استفاده از بخاری در سامپ باعث صرفه‌جویی در فضای داخلی آکواریوم می‌شود. در صورت کاهش سطح آب فیلتر اولین قسمتی که آب آن کاهش می‌یابد محفظه پمپ آب بوده به همین دلیل بهتر است بخاری به‌صورت افقی و یک محفظه قبل از پمپ آب نصب شود.

پمپ آب: از پمپ آب برای ایجاد جریان و برگرداندن آب به آکواریوم مورداستفاده قرارگرفته و قدرت آن بایستی سه الی چهار برابر حجم آب آکواریوم بوده تا در هر ساعت حداقل سه الی چهار بار توانایی تصفیه کل آب آکواریوم را داشته باشد.

لوله خروجی: لوله خروجی سامپ بااتصال به لوله خروجی پمپ آب، آب را به سمت آکواریوم هدایت می‌کند. با نصب شیر یک‌طرفه در لوله خروجی می‌توان از تخلیه آب آکواریوم به سمت سامپ جلوگیری نمود.

مزایای فیلتر سامپ

حجم سامپ‌ها حداقل بایستی 20 درصد حجم آکواریوم بوده و همین دلیل باعث افزایش حجم آب در گردش آکواریوم شده و همین امر باعث ثبات بیشتر پارامترهای شیمی آب خواهد بود. در این فیلترها برحسب نوع فیلتراسیون آکواریوم خود می‌توانید از انواع مدیای تصفیه آب و در حجم موردنظر استفاده نمود که همین امر موجب افزایش کیفیت فیلتراسیون آکواریوم می‌شود.

این فیلتر در ابعاد و اشکال مختلف و برحسب نیاز صاحب آن ساخته‌شده و آزادی عمل زیادی به صاحب آن می‌دهد. تجهیزات نصب‌شده در داخل این فیلتر در دسترس بوده و به‌آسانی می‌توان مدیا و تجهیزات داخلی آن را جابه‌جا و جایگزین نمود.

قیمت این فیلتر نسبت به فیلتر سطلی پایین‌تر بوده و فیلتراسیون آکواریوم در آن باکیفیت بالاتری صورت می‌گیرد. در آکواریوم‌هایی که تجهیزات آن داخل آکواریوم قرا دارد علاوه بر اشغال فضای داخلی آکواریوم و کاهش زیبایی آن، سرویس دوره‌ای این تجهیزات باعث ایجاد استرس در موجودات زنده داخل آکواریوم خواهد شد که در صورت نصب این تجهیزات در داخل سامپ این مشکل نیز مرتفع خواهد شد.

با توجه ابعاد این فیلتر از می‌توان تجهیزات متنوعی مانند اسکیمر پروتئین، لامپ UV، رفیوجیم، اسکرابر جلبک در اندازه مختلف می‌توان استفاده نمود.

معایب فیلتر سامپ

فیلتر سامپ در کنار حسن‌هایی که دارد نسبت به سایر فیلترها صدای بیشتری تولید کرده و به همین دلیل برای افراد حساس استفاده از این فیلتر می‌تواند آزاردهنده باشد. این فیلتر به دلیل حجم خود فضای زیادی را اشغال کرده و شکستگی و تخلیه آن باعث از بین رفتن کلنی باکتری‌های مفید آب خواهد شد.

سطح این فیلترها باز بوده و گردش مداوم آب باعث هدر رفتن دی‌اکسیدکربن در آکواریوم‌های گیاهی مجهز به دی‌اکسیدکربن شده و علاوه بر این باعث کاهش دمای آب آکواریوم، افزایش رطوبت محیط و افزایش پرش آب خواهد شد. در صورت وجود هرگونه بیماری و انگل در آکواریوم علاوه بر پاک‌سازی آن بایستی فیلتر نیز ضدعفونی و پاک‌سازی گردد.

کاربرد فیلتر سامپ

فیلتر سامپ بیشتر برای آکواریوم‌های آب‌شور به‌کاربرده شده و استفاده از این فیلتر در آکواریوم‌های گیاهی که دارای سیستم دی‌اکسیدکربن هستند به دلیل پرش دی‌اکسیدکربن هنگام تصفیه توصیه نمی‌شود. این فیلتر در راه اندازی آکواریوم‌های بدون گیاه با سایز متوسط و بزرگ‌تر مقرون‌به‌صرفه بوده و مورداستفاده قرار می‌گیرد.

راه‌اندازی و نحوه چیدمان سامپ

برای راه‌اندازی فیلتر سامپ ابتدا تمام تجهیزات و خود فیلتر را با آب‌نمک (بدونید) ضدعفونی کرده و آبکشی نمایید سپس به ترتیب مدیای تصفیه مکانیکی، مدیای تصفیه بیولوژیکی و در صورت لزوم مدیای تصفیه شیمیایی را در محفظه‌های آن قرار دهید. سایر تجهیزات آکواریوم مانند بخاری، لامپ UV و غیره را در داخل فیلتر نصب نمایید. فیلتر را در جای خود قرار داده و لوله ورودی آب فیلتر را بر روی اولین محفظه تنظیم نموده و خروجی پمپ آب را به خروجی فیلتر وصل کنید. شیر ورودی و خروجی فیلتر را بازکرده تا فیلتر پر از آب‌شده و سطح آب بالاتر از سطح پمپ آب قرار گیرد سپس آب آکواریوم را که سطح آن پایین آمده را مجدداً تا سرریز فیلتر پرکرده و پمپ آب و سایر تجهیزات داخل فیلتر را به برق وصل و روشن کنید.

آموزش نحوه تمیز کردن فیلتر سامپ

برای تمیز کردن و سرویس دوره‌ای فیلتر سامپ ابتدا شیر آب ورودی و خروجی فیلتر را بسته و تجهیزات داخل فیلتر را تخلیه و در صورت لزوم با آب‌نمک بدونید ضدعفونی کنید. آب داخل فیلتر را سیفون و توسط پارچه‌ای سطح داخلی آن را با آب بدون کلر و یا اب آکواریوم شسته و سیفون کنید.

مدیای فیلتر را خارج نموده و با آب آکواریوم بدون هیچ‌گونه وسواسی آبکشی نمایید. در صورت وسواس زیاد در شستشوی مدیای فیلتر کلنی باکتری‌های نیتروژن خوار از بین رفته و به چرخه نیتروژن آکواریوم آسیب جدی واردشده و موجودات زنده داخل آکواریوم دچار صدمات جبران‌ناپذیری وارد می‌شود.

تجهیزات داخلی فیلتر را در سر جای خود قرار داده و شیر ورودی و خروجی را بازنموده و تجهیزات را به برق وصل کنید. با باز شدن شیر ورودی آب آکواریوم به‌اندازه حجم داخل فیلتر کم شده و می‌بایست به همان میزان آب بدون کلر به آکواریوم اضافه نمایید.

آموزش ساخت سامپ آکواریوم گیاهی

سامپ‌ها در ابعاد و اندازه‌های مختلفی ساخته‌شده و نحوه چیدمان و طراحی آن بستگی به سلیقه سازنده آن دارد. هدف ما در سایت تنگیتو بررسی و آموزش آکواریوم آب شیرین بوده به همین دلیل آموزش ساخت سامپ حرفه‌ای برای آکواریوم گیاهی را آموزش خواهیم داد.

در سامپ‌های خارجی که در زیر آکواریوم قرار می‌گیرد، باز بودن سطح فیلتر و جریان مداوم آب باعث پرش و هدر رفت دی‌اکسیدکربن آب می‌شوند به همین دلیل این نوع از سامپ برای آکواریوم‌های گیاهی مناسب نبوده و در این آموزش نحوه ساخت سامپ داخلی آکواریوم را آموزش خواهیم داد.

حجم کلی سامپ می‌بایست حداقل بیست درصد حجم خود آکواریوم بوده بایستی اندازه آن نیز متناسب با ابعاد آکواریوم در نظر گرفته شود با در نظر گرفتن این موارد متناسب با طرح مدنظر خود شیشه‌های فیلتر را برش زده و لبه‌های آن را سمباده بزنید.

اولین کار در ساخت این فیلتر ساخت سرریز آب است که به روش‌های مختلف صورت می‌گیرد؛ اولین روش ایجاد دو سوراخ یکی به‌عنوان سرریز ورودی و دیگری برای بازگردان آب به آکواریوم است.

روش دیگر ایجاد اورفلو با دیواره دوجداره است، در این روش دیواره اول از پلکسی و دیواره داخلی از شیشه ساخته می‌شود.

درروش اورفلو برای ورود آب به فیلتر در دیواره پلکسی به‌اندازه 5 سانتیمتر (ارتفاع بستر) بالا آمده و از آنجا تا 6 سانتی‌متر به بالاتر را به‌وسیله cnc تعدادی شیار برای ورود آب به فیلتر ایجاد می‌کنیم و بالای دیوار پلکسی، یک سانتی‌متر به پایین آمده فاصله داده و 6 سانتی‌متر به پایین را به‌وسیله cnc تعدادی شیار برای خروج آب ایجاد می‌کنیم.

فاصله پایین برای جلوگیری از ورود بستر به فیلتر و فاصله بالا برای جلوگیری از سست شدن و شکنندگی شیارها است. تیغه پلکسی بایستی 5 سانتی‌متر بالاتر از سطح آب بوده و به‌هیچ‌وجه در بین دیواره پلکسی شیار ایجاد نکنید زیرا باعث کاهش مکش آب به داخل فیلتر می‌شود.

دو سانتیمتر بین دیواره‌های داخلی فیلتر با دیواره پلکسی فاصله داده و ارتفاع دیواره آن را با ارتفاع آب را یکی در نظر بگیرید. دیواره‌ها را با چسب به کف آکواریوم چسبانده و آب‌بندی نموده، با این کار آب به‌صورت سرریز از دیواره پلکسی به داخل ریخته و مجدد به‌صورت سرریز به داخل دیواره شیشه‌ای فیلتر می‌ریزد.

محفظه‌های داخلی فیلتر را نیز برحسب نیاز خود با بافل به‌صورت پله‌ای (بافل‌ها از بزرگ به کوچک در مسیر جریان اب) تقسیم‌بندی کنید. برای ساخت بافل شیشه‌هایی را که برای جدا کردن بخش‌های داخلی سامپ را بریدید را یکی در میان، یکی بافاصله از کف فیلتر نصب کنید تا آب از زیر آن به سمت محفظه بعدی هدایت‌شده و شیشه بعدی را بافاصله از سطح آکواریوم نصب کنید تا در صورت کاهش سطح آب سامپ، بافل مانع جریان آب به سمت محفظه بعدی شده و با این کار، آب تا ارتفاع دیواره باقی‌مانده و از تخلیه آب توسط پمپ آب به آکواریوم پیشگیری شود.

محفظه اول را با مدیای تصفیه مکانیکی شامل ابر، اسفنج و پشم‌شیشه پرکرده و محفظه‌های بعدی را با مدیای تصفیه بیولوژیکی و در صورت لزوم مدیای تصفیه شیمیایی پرکنید. به یاد داشته باشید مدیاهای تصفیه را به چند بخش تقسیم کنید تا در صورت نیاز به تعویض هر دفعه یک بخش را تعویض نموده و آسیبی به کلنی‌های چرخه نیتروژن وارد نشود.

سایر تجهیزات آکواریوم را در محفظه‌های فیلتر جانمایی کرده و پمپ آب فیلتر را داخل آخرین محفظه نصب نمایید.

نکاتی که باید در فیلترهای سامپ به آن توجه نمود

• در لوله‌های سرریز به دلیل ترکیب آب با هوا، صدای خرخر تولید می‌شود که با استفاده از شیر و تنظیم آن می‌توان تا حد زیادی از تولید این صدا جلوگیری کرد.
• در صورت استفاده از مدیای مرغوب هر یک لیتر مدیا برای دویست لیتر و یک لیتر مدیا فله برای صد لیتر آب کفایت می‌کند.
• برای تنظیم ظرفیت بافری آب آکواریوم می‌توان از تکه‌های مرجان در محفظه‌های فیلتر استفاده نمود.
• به دلیل تبخیر و پرش آب در این فیلترها می‌توان با تعبیه یک دستگاه تصفیه اسمز معکوس در کنار آن سطح آب کم شده را مجدداً به آن اضافه نمود.
• برای شستشوی سامپ و تجهیزات داخلی آن به‌هیچ‌وجه از مواد شوینده استفاده نکرده و در صورت نیاز صرفاً از آب‌نمک بدون ید استفاده نمایید.

با سپاس از اینکه سایت تنگیتو را برای مطالعه این مقاله انتخاب کردید