طراحی آکوایوم سبک بیوتوپ

در سبک‌های مختلف طراحی آکواریوم آب شیرین، منطقه جغرافیایی در طراحی نقشی نداشته و صرفاً زیبایی بصری منظره ملاک بوده و طراح بر اساس قواعد هر سبک عناصر طراحی شامل گیاهان، حیوانات، صخره، چوب و بستر به‌منظور افزایش زیبایی طرح، مورداستفاده قرار می‌دهد. سبک بیوتوپ یکی از سبک‌های طراحی آکواریوم است که طراح در آن به‌منظور شبیه‌سازی منظره‌ای از یک منطقه جغرافیایی، تمامی جزئیات آن محیط ازجمله جریان و پارامترهای شیمی آب را بررسی نموده و عناصر طراحی شامل ماهی، گیاه، صخره، بستر و چوب‌ها را باهم ترکیب می‌کند.

در طراحی سبک بیوتوپ طراح بایستی نسبت به شرایط و محیط زندگی موجودات زنده منطقه جغرافیایی که قصد طراحی آن را دارد اطلاعات و شناخت کافی داشته و تا با تکیه‌بر اصول طراحی آکواریوم بتواند یک منظره طبیعی از محیط موردمطالعه خود را شبیه‌سازی نماید.

آکواریوم سبک بیوتوپ چیست؟

سبک بیوتوپ یک سبک مستقل در طراحی آکواریوم است که در آن‌یک کپی از زیستگاه آبی منطقه‌ای خاص طراحی می‌شود. این سبک از چالشی‌ترین سبک‌های طراحی آکواریوم بوده که طراح در آن با الگوبرداری از طبیعت یک منطقه تلاش می‌کند با قرار دادن و ترکیب عناصر دکور، گیاهان و موجودات زنده آن منطقه منظره‌ای مشابه الگوی مدنظر طراحی نموده گویی که در آن زیستگاه شیرجه زده و در حال تماشای دنیای زیر آب آن منطقه است.

سبک بیوتوپ به دنبال تقلید از محیط طبیعی بوده و در آن تلاش می‌شود پارامترهای شیمی آب، گونه‌های گیاهی، جانوری و حتی مناظر صخره‌ای و تکه‌های چوب شبیه‌سازی گردد. طراحی و نگهداری از آکواریوم بیوتوپ که به‌طور هماهنگ زندگی را برای تمامی موجودات زنده داخل آن حفظ نماید نیازمند دانستن ویژگی موجودات زنده و تجهیزات موردنیاز برای شبیه‌سازی آن منطقه است.

رویکرد سبک بیوتوپ با سایر سبک‌های طراحی آکواریوم متفاوت بوده و اهدافی بالاتر از اهداف زیباشناختی دارد. هدف اصلی در این سبک آرامش و راحتی موجودات زنده آکواریوم بوده تا برای مطالعه وزندگی موجودات در حال انقراض شرایط محیط طبیعی را فراهم نماید.

گاهی طراح به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات و نمونه‌برداری از مناظر، موجودات زنده، گیاهان، صخره و چوب‌های زیر آب مجبور به غواصی در دریاچه، رودخانه، باتلاق و مرداب منطقه مدنظر می‌شود. در این سبک چالش اصلی پس از طراحی، نحوه نگهداری از موجودات زنده بومی بوده تا در آکواریوم، رفتاری طبیعی از خود بروز دهند.

تجهیزات مورداستفاده در این سبک بستگی به محیط شبیه‌سازی‌شده داشته برای مثال آکواریوم‌های مناطق باتلاقی که جریان راکد و بسیار ملایمی دارند فاقد سیستم فیلتراسیون آکواریوم می‌باشند. نگهداری و تعمیر سبک بیوتوپ مشابه سایر سبک‌ها است.

طراحی آکواریوم سبک بیوتوپ

در سبک بیوتوپ هدف، بازآفرینی منظره زیر آب یک مناطق مختلف است؛ به همین دلیل در طراحی این سبک قواعد خاصی در استفاده از عناصر طراحی، گونه‌های گیاهی و ماهی وجود نداشته و تمرکز اصلی بر روی بازآفرینی زیستگاهی مشخص است. علیرغم عدم وجود قوانین مشخص در این سبک طراح می‌بایست از گیاهان، ماهی‌ها، عناصر طراحی Hardscape مشابه منطقه استفاده نموده و اصول طراحی آکواریوم گیاهی شامل عمق میدان، پرسپکتیو و نسبت طلایی (برای مطالعه به مقاله آموزش اصول طراحی آکواریوم گیاهی مراجعه نمایید) را در آن رعایت نماید.

در این سبک گیاهان به‌صورت پراکنده کاشته شده و در طرح‌هایی که محیط طبیعی آن دارای جریان آبی تندی است از هیچ‌گونه گیاهی استفاده نمی‌شود. طراح در صورت تسلط و شناخت محیط زیر آبی می‌تواند با استفاده از صخره یک منظره صخره‌ای را برای سیچلایدهای آفریقایی بازآفرینی کند.

طراح در سبک بیوتوپ می‌تواند از یک نقطه کانونی به‌عنوان تکیه‌گاه اصلی طرح استفاده کرده و در آن نقطه با قرار دادن یک کنده درخت، محیط جنگل‌های آمازون و یا با سنگ و شن‌های ریز در چندلایه مناظر استرالیا یا نیوزیلند را شبیه‌سازی نماید.

در کل بیوتوپ‏ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:

در دسته اول منظره کاملاً از محیط بومی کپی شده و تمامی المان‌های طراحی شامل صخره، چوب، خاک، گیاهان، موجودان زنده و پارامترهای شیمی آب به‌طور کامل کپی می‌شود ولی دسته دوم، ظاهر و بخشی از طرح کپی از محیط بومی کپی شده و در آن خاک، گیاهان، جانوران و پارامترهای شیمی آب با محیط طبیعی متفاوت است. دسته سوم نیز طراح با یک دیدگاه کلی به زیستگاه بومی شروع به طراحی نموده و بسیاری از عوامل طراحی با محیط بومی متفاوت بوده و برگرفته از محیط اصلی نیست.

بیوتوپ‏ ها بر اساس موقعیت جغرافیایی عبارت‌اند از: بیوتوپ رودخانه آب‌های تیره آمریکای جنوبی، رودخانه آب‌های تیره آسیای جنوب شرقی، رودخانه آمازون، آب‌های زلال امریکای جنوبی و دریاچه مالاوی که هر یک از آن‌ها دارای ویژگی‌های خاصی بوده که برگرفته از محیط طبیعی آن‌ها است.

بیوتوپ رودخانه آب‌های تیره آمریکای جنوبی

بزرگ‌ترین رودخانه با آب تیره، رودخانه ریونگرو یکی از بزرگ‌ترین شاخه‌های رود آمازون است. این رودخانه آبی تیره داشته که با جریانی ملایم داشته از میان جنگل عبور می‌کند. در طول این رودخانه شاخه‌های شسته بسیاری به درون آن افتاده و بستر آن در بخش‌هایی به‌صورت ماسه‌ای بوده و مملو از پستی‌وبلندی است.

در این آب‌ها تانن و اسید هیومیک خارج‌شده از گیاهان پوسیده وارد آب‌شده و خاصیت اسیدی آب را مقداری افزایش داده و رنگ آن را به تیره می‌کند. خاصیت اسیدی آب این رودخانه بین 4.5 الی 6.5 و دمای آن حدود 23 الی 27 درجه سانتی‌گراد است.

در بازآفرینی نهرهایی با آب تیره برای تغییر رنگ آب از چوب درخت پرتقال، برگ درخت بادام‌هندی و پوسته نارگیل استفاده‌شده و از شن ریز، ماسه و خاک رس به‌عنوان بستر استفاده می‌شود. توصیه می‌کنیم قبل از استفاده از چوب و بسترهای طبیعی حتماً آن‌ها را برای مدتی در آب قرار داده سپس آن را بجوشانید تا با جذب آب، سموم و آلودگی‌های آن‌ها خارج‌شده و با جوشاندن ضدعفونی شوند.

در این سبک از گیاهانی با برگ بلند، خنجری و کنده‌چوب به‌عنوان دکور و از ماهی‌های آنجل و تترا به‌عنوان ماهی‌های بومی استفاده می‌شود.

بیوتوپ رودخانه آب‌های تیره آسیای جنوب شرقی

آسیای جنوب شرقی دارای زیستگاه‌های متنوعی بوده که حجم عظیمی از ماهی‌ها و گیاهان در آن زندگی می‌کنند. باتلاق‌های منحصربه‌فرد آسیای جنوبی شرقی در کشور مالزی و فیلیپین و جنگل‌های باتلاق سلانگور شمالی و آگوسان دل سور پیت مشابه بیوتوپ رودخانه آب‌های تیره آمریکای جنوبی بوده و به همین دلیل ازلحاظ محیطی می تون از آن تقلید نمود.

بیوتوپ رودخانه آمازون

بیوتوپ رودخانه آمازون یکی از رایج‌ترین و درعین‌حال آسان‌ترین طرح‌های این سبک بوده که در آن انواع مختلفی از گیاهان و ماهی‌ها استفاده زندگی می‌کنند. آب رودخانه آمازون جریانی متوسط داشته و مملو از ذرات معلق و رسوب مختلف به حدی که گل‌آلوده به نظر می‌رسد.

خاصیت اسیدی آب آن 6 الی 6.9 بوده و بستر شنی و ماسه‌ای تیره‌رنگ آن با حجم زیادی از شاخه، ریشه و برگ درختان پوشیده شده است. بازآفرینی یک طرح رودخانه‌ای برای موجودات بومی آن مانند ماهی‌های لوچ یک منظره طبیعی و دل‌چسب محسوب می‌شود؛ در مناظر این نوع از بیوتوپ از خاک رس و شن ریز به‌عنوان بستر برای کاشت گیاهان استفاده می‌شود و انواع گیاهان با برگ‌های کشیده، سبز و متراکم مانند Vallisneria، Ceratopeteris Bolbitis در آن استفاده می‌شود.

بیوتوپ آب‌های زلال امریکای جنوبی

برخی طراحان بیوتوپ آب‌های تیره را نمی‌پسندند برای این افراد دو منطقه بومی شامل رودخانه‌های زلال آمریکای جنوبی ریو زینگو  و ریو توکانتینز بهترین انتخاب است. خاصیت اسیدی آب این منطقه 6.9 الی 7.3 بوده و دمای آن 23 الی 28 درجه سانتی‌گراد است. در این منطقه ماهی‌های Apistogramma، Discus، Angel Fish،Tetras و Pike Cichlids زندگی می‌کنند.

بیوتوپ دریاچه مالاوی

دریاچه مالاوی دریاچه‌ای در شرق آفریقا است که PH آب آن قلیایی و در محدوده 7.5 الی 8.8 بوده و دمای آب آن معمولاً بین 24 الی 25 درجه سانتی‌گراد و در مناطق عمیق 22 درجه سانتی‌گراد است. بستر این دریاچه از ماسه و سنگ پوشیده شده که برای زندگی و تخم‌ریزی ماهی‌های سیچلاید مکانی مناسب محسوب می‌شود.

این منطقه پوشش گیاهی بسیار کمی داشته که غالباً در نزدیکی دهانه رودخانه و باتلاق‌ها رشد می‌کنند. به دلیل اینکه برخی مواقع ماهی‌های دریاچه مالاوی گیاهان را می‌خورند در آکواریوم‌هایی با طرح مالاوی از گیاهان مقاومی مانند آنابیاس استفاده می‌شود.

تجهیزات ضروری آکواریوم گیاهی سبک بیوتوپ

شناخت و انتخاب تجهیزات موردنیاز برای طراحی یک آکواریوم جزء ضروری‌ترین توانایی‌های یک طراح محسوب شده و طراح با تکیه به آن می‌کوشد؛ با کمترین هزینه بهترین شرایط را برای زندگی موجودات زنده و افزایش زیبایی منظره طبیعی آکواریوم خود فراهم نماید. در آکواریوم سبک بیوتوپ مانند هر سبک دیگری اندازه آکواریوم یکی از مهم‌ترین نکات طراحی است.

در این سبک اندازه آکواریوم به‌اندازه ماهی‌هایی که قصد نگهداری آن را دارید بستگی داشته لذا در صورت نگهداری از ماهی‌ها با سایزهای مختلف توصیه می‌کنیم از آکواریوم‌هایی که عرض بیشتری نسبت به ارتفاع دارند استفاده کنید. آکواریوم‌های مورداستفاده در این سبک شامل: سایزهای مختلفی آکواریوم؛ از آکواریوم نانو مکعبی گرفته تا آکواریوم‌های متوسط (37 الی 70 لیتر) و بزرگ‌تر از آن است.

درصورتی‌که قصد دارید از ماهی‌های بزرگی مانند دیسکس که محل زندگی آن‌ها رودخانه آمازون در آمریکای جنوبی است از آکواریوم‌های بزرگ (بیش از 50 لیتر) استفاده کرده و با استفاده از چوب راش، صخره و شن محیط طبیعی را در آن بازآفرینی کنید.

در این سبک بسیاری از قسمت‌ها فاقد گیاه بوده و یا گیاهان به‌صورت پراکنده در آن کاشته می‌شوند؛ به همین دلیل این سبک به تجهیزات نورپردازی قوی نیازمند نبوده، درنتیجه جلبک کمتری نسبت به سایر سبک‌ها در آن رشد می‌کند. تیره بودن آب در این سبک مانعی طبیعی برای رسیدن نو به عمق آکواریوم محسوب می‌شود.

لازم به ذکر است در مناطق بومی مناطقی وجود دارد که علیرغم نور تیره دارای حجم انبوهی از گیاه بوده به همین دلیل برای شبیه‌سازی این مناطق بایستی از تجهیزات نورپردازی متوسط و قوی استفاده نمایید. برای کنترل شدت نور آکواریوم توصیه می‌کنیم از تجهیزات نورپردازی که دارای دیمر هستند استفاده کرده تا در صورت نیاز با کاهش شدت نور، رشد جلبک‌ها را کنترل نمایید.

در برخی از طرح‌های این سبک همانند محیط بومی به دلیل وجود جریان قوی آب، بستر با سنگ و ماسه پوشیده شده و در سایر طرح‌ها نیز از بستر منطقه بومی، خاک ارگانیک و شن و ماسه رودخانه به‌عنوان بستر آکواریوم استفاده می‌شود. توصیه می‌کنیم برای تقویت بستر طرح‌هایی با پوشش گیاهی، هر شش ماه یک‌بار از کودهای قرصی شکل استفاده نمایید.

برای انگل کشی و ضدعفونی بسترهای طبیعی می‌توانید آن‌ها را چند روز در مقابل نور خورشید قرار داده و یا حرارت دهید. توصیه می‌کنیم برای ضدعفونی قطعات بزرگ، آن‌ها را چندین مرتبه با آب جوش آبکشی نمایید. استفاده از عناصر طراحی مانند سنگ و چوب به حجم آکواریوم بستگی داشته و از مناطق بومی اقدام به جمع‌آوری آن‌ها نموده و یا از برندهای تجاری استفاده کنید.

در آکواریوم‌های سبک بیوتوپ، در هنگام تجزیه گیاهان علاوه بر تانن و اسید هیومیک دی‌اکسیدکربن نیز تولید می‌شود که با توجه به عدم وجود گیاه و یا پراکندگی آن‌ها در آکواریوم‌های این سبک به تجهیزات دی‌اکسیدکربن وابسته نیست. به دلیل وجود تانن، اسید هیومیک و مواد آلی در آب آکواریوم‌های این سبک، اکسیژن موجود در آب کم بوده لذا به‌منظور متعادل نگه‌داشتن مقدار دی‌اکسیدکربن و اکسیژن و ایجاد جریان آب، استفاده از فیلتراسیون آکواریوم قوی ضروری بوده و برای کمک به جریان آب می‌توان از موج ساز نیز استفاده کرد.

با سپاس از اینکه سایت تنگیتو را برای مطالعه این مقاله انتخاب کردید