برای راه اندازی آکواریوم آب شیرین بدون گیاه و انواع آن از راه اندازی آکواریوم‌های خانگی گرفته تا راه اندازی آکواریوم‌های بزرگ و کوچک؛ رعایت برخی نکات ضروری است که مهم‌ترین آن نصب تجهیزات و رعایت مراحل نصب آن است.
توجه ویژه به آموزش گام‌به‌گام راه اندازی آکواریوم آب شیرین بدون گیاه تا حد زیادی از دوباره‌کاری در چیدمان تجهیزات و زمان راه اندازی آکواریوم شما می‌کاهد لذا توصیه می‌کنیم بر اساس مراحل گفته‌شده آکواریوم خود را راه‌اندازی نمایید.
(برای آشنایی بیشتر با آکواریوم با مطالعه مقاله آکواریوم آب شیرین از صفر تا صد و هر آنچه که به آن نیاز دارید با ما همراه باشید)
تجهیزات موردنیاز برای راه اندازی آکواریوم آب شیرین
برای راه اندازی آکواریوم آب شیرین بدون گیاه بایستی تجهیزات موردنیاز را از قبل تهیه و آماده نمایید؛ در ادامه به شرح صفر تا صد لیست تجهیزات موردنیاز و کارکرد مختصر تجهیزات آکواریوم آب شیرین می‌پردازیم.
- پایه آکواریوم: از پایه آکواریوم برای استقرار آن استفاده می گردد.
- یونولیت: در زیر آکواریوم قرار گرفته از شکستن کف آن به دلیل تبادل دمایی (سرد و گرم شدن شیشه کف آکواریوم با پایه) و مهار فشار وزن آکواریوم مورد استفاده می گردد.
- آکواریوم: آکواریوم محیط اصلی و وظیفه نگهداری اکوسیستم و موجودات زنده را به عهده دارد.
- سیستم فیلتراسیون (فیلتر تصفیه): فیلتر آکواریوم در سیستم فیلتراسیون وظیفه تصفیه آب که شامل سه بخش تصفیه مکانیکی (جذب مواد بزرگ معلق در آب)، تصفیه بیولوژیکی (جذب برخی ترکیبات سمی آب توسط باکتری‌های مفید)، تصفیه شیمیایی (جذب و خنثی‌سازی مواد سمی و شیمیایی باقیمانده در آب) است نقش قلب را در آکواریوم ایفا می کند.
- پمپ هوا: پمپ هوا این دستگاه از طریق پمپاژ هوا خارج آکواریوم به داخل لوله و شلنگ آکواریوم عمل هواسازی را بر عهده داشته و در راه اندازی آکواریوم بدون آن امکان‌پذیر نیست.
- شلنگ هوا: شلنگ هوا وظیفه انتقال هوای پمپاژ شده توسط پمپ هوا به داخل آکواریوم را به عهده دارد.
- سنگ هوا: از سنگ هوا برای پودر کردن هوای منتقل‌شده توسط شلنگ به داخل آکواریوم استفاده می گردد.
- بسترآکواریوم: برای زیباسازی آکواریوم، کمک به فیلتراسیون آکواریوم(تصفیه بیولوژیکی)، پنهان و محکم نمودن تجهیزات آکواریوم از بستر آکواریوم استفاده می گردد.
- تجهیزات دکور آکواریوم: از تجهیزات دکور آکواریوم برای افزایش زیبایی آکواریوم و به‌منظور ایجاد مخفیگاه برای برخی گونه‌های ماهی و میگوی آب شیرین استفاده می‌گردد.
- بخاری: تنظیم دمای آب آکواریوم وظیفه بخاری آکواریوم است.
- دماسنج: دماسنج برای اندازه گیری دمای آب آکواریوم مورد استفاده قرار می گیرد.
- آب مناسب: آب به‌عنوان محیط اصلی زندگی ماهی‌های آب شیرین بوده و بایستی دارای برخی از ویژگی‌ها باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم نمود.
- کیت آزمایش آب: از کیت آزمایش آب برای سنجش اولیه و دوره‌ای خواص شیمیایی آب آکواریوم استفاده می‌شود.
- تور: تور آکواریوم برای گرفتن و رهاسازی ماهی، میگو و حلزون در آب آکواریوم استفاده می گردد.
- تجهیزات نورپردازی (لامپ و مهتابی آکواریوم): از تجهیزات نورپردازی برای زیباسازی و تنظیم نور موردنیاز موجودات آبزی داخل آکواریوم استفاده می‌گردد.
- موجودات زنده آکواریوم: موجودات زنده آکواریوم در آن استفاده کرده و شامل ماهی‌های آب شیرین و لب‌شور، میگوهای آب شیرین، حلزون و گیاهان می باشد.
در ادامه این مقاله به تشریح مراحل آماده‌سازی و راه‌اندازی آکواریوم آب شیرین بدون گیاه شامل تهیه و آماده نمودن آکواریوم، نصب فیلتر آکواریوم، نصب سنگ هوا، آماده‌سازی بستر (ماسه، شن، چوب، صخره و غیره)، نصب پمپ هوا، نصب بخاری، نصب دماسنج، تهیه آب مناسب و آبگیری، آزمایش آب، آماده‌سازی تور، انتقال ماهی می‌پردازیم.
تهیه و آماده نمودن آکواریوم
افرادی که علاقه‌مند به داشتن آکواریوم هستند، می‌توانند برای راه اندازی آکواریوم یک دستگاه آکواریوم را به‌صورت آماده خریداری کنند و یا اینکه خود یک آکواریوم مناسب بسازند که ما در سایت تنگیتو راهنمای ساخت آکواریوم شیشه ای برای افراد مبتدی به همراه نکات آن را قرار داده‌ایم. در صورت خرید آکواریوم آماده وسایل آن را هم دریافت می‌کنید، اما در صورت حوصله و گذاشتن کمی وقت می‌توانید آکواریوم موردنظر خود را در ابعاد مختلف بسازید که در این صورت هم در هزینه صرفه‌جویی نموده و هم از لذت بیشتری برخوردار خواهید شد.
یکی از اصول اولیه راه اندازی آکواریوم ابعاد مناسب یک آکواریوم است که بسته به فضایی که شما دارید تعریف می‌شود. در نصب و راه اندازی آکواریوم آب شیرین بهتر است ابعاد آکواریوم را متناسب و استاندارد انتخاب کنید؛ زیرا آکواریوم‌های کوچک سریع‌تر آلوده‌شده و از آن‌ها باید مراقبت بیشتری کرد و هر چه اندازه آکواریوم بزرگ‌تر باشد رسیدگی مشکل‌تر، هزینه بیشتر و فیلتراسیون آکواریوم مشکل‌تر و پرهزینه خواهد بود. بهتر است آکواریوم به‌صورت مکعب مستطیل تهیه شود، زیرا آکواریوم‌های مستطیلی علاوه بر سطح زیادی برای تهویه برخوردار بوده، ماهی‌ها فضای بیشتری برای گردش در آن دارند و علاوه بر این تمیز کردن آن به‌مراتب آسان‌تر از سایر اشکال آکواریوم است.
با توجه به توضیحات داده شده توصیه می کنیم قبل از راه‌اندازی آکواریوم هدف خود را مشخص نمایید که قصد دارید چه نوع آکواریومی را راه‌اندازی کنید.
مواردی که در انتخاب ابعاد آکواریوم قبل از راه‌اندازی آکواریوم باید به آن توجه نمایید
- اگر قصد راه اندازی آکواریوم پلنت حرفه‌ای دارید بسته به نوع سبک موردنظر خود ابعاد مناسب را انتخاب نمایید.
- در راه اندازی آکواریوم‌های گیاهی بدون دی‌اکسیدکربن به ارتفاع گیاهان مورداستفاده توجه نمایید.
- در راه اندازی آکواریوم آب شیرین به اندازه ماهی گوشت‌خوار انتخابی و سرعت رشد این ماهی‌ها توجه نمایید.
ضخامت شیشه آکواریوم‌ها با توجه به کوچک یا بزرگی آکواریوم متغیر است، در یک آکواریوم با حجم کمتر از 60 لیتر می‌توان از شیشه 4 میلیمتری استفاده کرد، ولی برای ساخت آکواریوم‌های بیش 60 لیتر و کمتر از 90 لیتر باید از شیشه 6 میلیمتری (برای اطلاع از نسبت ضخامت شیشه آکواریوم به حجم آن شکل زیر ملاحظه نمایید) استفاده کرد.
لازم به ذکر است طول آکواریوم بستگی به محل قرار گرفتن آکواریوم داشته و ارتفاع استاندارد آکواریوم بین سی الی پنجاه سانتیمتر و عرض آن نیز بهتر است با اندازه ارتفاع آن برابر باشد.
سایزهای بالا به‌عنوان سایزهای استاندارد آکواریوم معرفی‌شده‌اند ولی بسیاری از افراد حرفه‌ای با توجه به ایده و طرحی خاص مدنظر از آکواریوم هایی با ابعاد غیرمعمول استفاده می کنند. قبل از آموزش راه‌اندازی آکواریوم محل مناسبی که دسترسی مناسبی به پریز برق و آب داشته باشد برای پایه آکواریوم و محل قرارگیری آن پیش بینی کنید تا هنگام تمیز نمودن آن با کمترین مشکل مواجه شوید.
نکاتی که در محل و مکان نصب آکواریوم باید به آن توجه نمود
- پایه بایستی تحمل وزن آکواریوم پر از آب را داشته باشد.
- پیشنهاد می‌شود بین آکواریوم و سطح پایه از یونولیت استفاده نمایید. انتخاب قطر یونولیت بستگی به میزان وزن آکواریوم و حجم آب آن دارد که به‌طور استاندارد ضخامت آن از یک الی سه سانتیمتر مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- به‌منظور پیشگیری از کاهش و افزایش بیش‌ازحد دمای محیط درنتیجه آکواریوم و بیماری موجودات داخل آکواریوم به دلیل تغییرات دمایی، محل قرارگیری آکواریوم نبایستی در فضای باز یا محل عبور هوای گرم یا سرد باشد.
- آکواریوم نبایستی در معرض نور خورشید باشد زیرا نور خورشید و هر نور شدیدی شرایط را برای رشد جلبک و افزایش دمای آب آکواریوم فراهم می نماید.
- تا حد توان مکانی را انتخاب کنید که دسترسی به آب و فاضلاب برای سیفون و پر نمودن آکواریوم فراهم باشد.
- آکواریوم به‌منظور راحتی در نصب تجهیزات بایستی نزدیک پریز برق باشد.
پس از انتخاب محل مناسب برای پایه آکواریوم، آن را بر روی پایه نصب کنید. برای شستشوی آکواریوم ابتدا دیواره‌های داخلی را با آب مرطوب کرده و نمک را به جداره داخلی و کف آن پاشیده سپس با استفاده از فرچه یا مسواک لکه‌های روی آن را پاک‌کنید.
بهتر است این کار را تا دو بار تکرار کرده، سپس آکواریوم را به‌دقت بشویید تا اثری از نمک در آن باقی نماند (به‌هیچ‌وجه از مواد شوینده و شیشه‌پاک‌کن استفاده نکنید) وسایل را پس از شستشو کامل با آب و نمک به آکواریوم منتقل کنید.
دقت داشته باشید درصورتی‌که وسایل بیشتری را در آکواریوم قرار می‌دهید، می‌توانید ابتدا آن‌ها را در آکواریوم خالی چیده و سپس آب را با فشار کم به آکواریوم وارد کنید.
(برای آشنایی بیشتر با ساخت آکواریوم با مطالعه مقاله ساخت آکواریوم شیشه ای برای افراد مبتدی با ما همراه باشید)
نصب سیستم فیلتراسیون آکواریوم
در راه اندازی آکواریوم، پس از پر شدن به علت وجود موجودات زنده گیاهی و جانوری در آن، کم‌کم تیره و کدر می‌شود و شفافیت خود را از دست می‌دهد که علت آن عدم تثبیت چرخه نیتروژن بوده و برای حل این مشکل تعویض مکرر آب تاثیری نداشته و با نصب و راه اندازی فیلتراسیون آکواریوم و گذشت چند هفته کم‌کم آب مجدد شفاف و اماده رهاسازی موجودات زنده داخل اکواریوم خواهد شد.
تصفیه آب در آکواریوم توسط دستگاه فیلتر آکواریوم صورت گرفته و به عمل فیلتر کردن آب آکواریوم را فیلتراسیون آکواریوم گویند. با عمل فیلتراسیون کیفیت آب آکواریوم برای ماهی‌ها مطلوب، زلال و شفاف باقی می‌ماند لذا اولین وسیله که در آکواریوم قرار می‌گیرد «فیلتر» است.
اتصالات فیلتر را محکم نمایید تا حین کار اجزا آن جدا نشده و به موجودات داخل آکواریوم آسیب وارد ننماید.
فیلتر را جایی نصب نمایید که مکش و خروجی آب یکنواختی در آکواریوم ایجاد نماید.
نصب سنگ هوا آکواریوم
سنگ هوا یکی از لوازم حائز اهمیت در راه اندازی آکواریوم می‌باشد. تعداد سنگ هوا را به نسبت خروجی پمپ هوا انتخاب کنید و محل آن را مشخص نمایید برای مثال فرض می‌کنیم پمپ هوا شما سه خروجی دارد و ما برای آن پنج محل خروجی هوا در نظر می‌گیریم لذا برای افزایش خروجی پمپ هوا می‌بایست از انشعاب دهنده استفاده نمایید.
سنگ هوا را باید یک روز قبل از قرار دادن در داخل آکواریوم در آب خیس نمایید تا منافذ آن باز شود. بعد از قرار دادن سنگ هوا و اتصال شلنگ‌ها، آن‌ها را به‌صورت منظم در کف آکواریوم به کمک بست‌ها ثابت نموده تا تکان نخورند.
طرز قرار دادن شلنگ‌های هوا در آکواریوم مهم است زیرا بعد از مدتی شلنگ‌ها از زیر ماسه بیرون می‌آید و نمای داخل آکواریوم را به هم خواهد زد. بهترین روش این است که با استفاده از بست های پلاستیکی، شلنگ‌های هوا را محکم(بست زیاد سفت نگردد تا مانع از هوا رسانی نشود) نمود.
برای افزایش زیبایی آکواریوم شلنگ‌ها را به یکی از گوشه‌های آکواریوم هدایت کنید و ازآنجا شلنگ‌ها و لوله‌ها را به داخل یک «نی بامبو» هدایت نمایید تا در گوشه آکواریوم فقط نی یا بامبو که در میان گیاهان قرارگرفته مشخص باشد و منظره‌ای بکر و جالبی را به وجود آورد.
آماده‌سازی بستر آکواریوم
در ادامه آموزش تصویری راه اندازی آکواریوم نوبت اماده‌سازی بستر و ریختن ماسه و شن‌های کف است. در این مرحله شن‌ها را به‌صورت کامل شسته یا در آب‌نمک بجوشانید و با وسواس بسیار آب‌کشی نمایید سپس آن را به‌آرامی و باحوصله در کف آکواریوم و بر روی سنگ هوا می‌ریزیم و با دست به آن شکل و فرم مدنظر را می‌دهیم.
حالت‌های متفاوتی برای ریختن و آرایش بستر وجود دارد که به چیدمان و آرایش تجهیزات داخلی آکواریوم و نوع ماهی‌های مدنظر در آکواریوم بستگی خواهد داشت. ماهی‌ها نسبت به شرایط زیستی خود از نحوه چیدمان شما تبعیت خواهند کرد.
اگر شیب ماسه‌های دیواره عقب آکواریوم بیشتر باشد و ضخامت آن بیشتر، آکواریوم کمی عمیق‌تر جلوه می‌کند. در ضمن دقت کنید ضخامت ماسه‌ها از پنج سانتیمتر کمتر نباشد و از هشت سانتیمتر هم بیشتر نشود.
نصب تجهیزات دکور آکواریوم
مرحله بعدی در راه اندازی آکواریوم آب شیرین قرار دادن قطعات سنگ، صدف، چوب و یا قطعات مصنوعی به‌عنوان تجهیزات دکور است. سعی کنید زیاد آکواریوم را شلوغ نکنید تا زیبایی طبیعی خود را از دست ندهد و فضای آزاد برای شنا کردن ماهی را اشغال نکنید.
تا حد ممکن از مواد طبیعی به‌عنوان‌مثال: کوزه‌های سفالی، شیشه، سنگ‌های رودخانه‌ای و چوب که از مواد طبیعی بوده و می‌توانند به زیبایی آکواریوم بیفزایند استفاده کنید.
در این مرحله می‌توان از برخی دسته گیاهان آبزی مقاوم آکواریوم مانند: کریپتون ها، اچینودوروس ها، باکوپاها، آنابیاس ها، برخی گونه‌های کابومباها و غیره استفاده نموده یا به جای آن ها از گیاهان مصنوعی استفاده کنید.
کاشت گیاهان طبیعی مثل کاشتن یک بوته گل آپارتمانی در خاک است لذا با دست خود ماسه را حفر کنید و ریشه گیاه را به آرامی جمع نماید و در حفره ماسه‌ای قرار دهید و دور آن را با ماسه و شن بپوشانید.
تا وقتی‌که گیاه رشد نموده و ریشه‌هایش در ماسه محکم و ثابت گردد به‌طور موقت از قطعات درشت سنگ، ظروف سفالی کوچک دارای سوراخ و یا از زنبیل‌های توری پلاستیکی کوچک مخصوص کاشت گیاهان آکواریومی برای کاشت گیاه و نگهداری پایه گیاه در ماسه استفاده کنید. در کاشت گیاهان هنگام راه اندازی آکواریوم باید توجه کنید که بهتر است گیاهان را در قسمت دیواره عقبی و انتهایی آکواریوم و یا دیواره‌های کناری کاشت و قسمت میانی را برای شنای ماهی‌ها باز بگذارید تا آکواریوم علاوه بر دید و جلوه بهتر، ماهی ها فضای بیشتری برای شنا داشته و در بین انبوه گیاهان گم نشوند.
نکاتی که در استفاده از تجهیزات دکور هنگام راه اندازی آکواریوم باید به آن توجه نمود
- در چیدن فضای داخل آکواریوم به نوع ماهی، خصوصیات رفتاری آن توجه نمایید؛ زیرا هر ماهی مربوط به اقلیم خاصی است و نیازمند محیط خاص خود است برای مثال ماهی آنجل برای استتار به آکواریومی شلوغ و پر از گیاه نیاز دارد در حالیکه ماهی‌هایی مثل پنگوسی و سیلورها به محیطی خلوت و باز برای شنا کردن نیاز دارند. ماهی‌هایی مثل لوچ‌ها، بلکگوست و شارکها به محیط‌هایی پر از سوراخ و مخفی گاه نیاز دارند.
- چوبی که استفاده می‌کنید را باید از دریا یا رودخانه پیداکرده باشید زیرا چوب تازه در آب موادی آزاد می‌کند که برای آبزیان مضر و خطرناک است و چوبی که مدت‌ها در آب بوده فاقد این مواد مضر است.
- چوبی را که در رودخانه و غیره پیدا کردید، قبل از استفاده ابتدا در آب‌نمک سپس در آب معمولی خوب بجوشانید و درنهایت مدتی آن را در آب معمولی رها کنید تا مطمئن شوید عاری از باکتری، میکروب و سایر میکروارگانیسم‌های مضر است.
- سنگ‌هایی که استفاده می‌کنید نباید «آهکی یا سیلیسی» باشد، چراکه ترکیبات آن‌ها در آب حل‌شده و به‌مرورزمان خواص شیمی آب را تغییر می دهند.
نصب پمپ هوا آکواریوم
پمپ هوا وظیفه هوادهی در آکواریوم را برعهده داشته و همین وظیفه آن را تبدیل به یکی از ضروری ترین وسایل آکواریوم می کند. پمپ‌ها از طریق لرزش، هوا را داخل آکواریوم مکیده با هدایت آن به داخل شلنگ هوا این هوا را به سنگ هوا رسانده و سنگ هوا نیز آن پودر می‌کند.
پمپ هوا علاوه بر تولید حباب علاوه بر وظیفه اصلی آن‌که هوارسانی و تهویه آب است در آکواریوم جریان و گردش آب ایجاد می کند.
نکاتی که در استفاده از پمپ هوا هنگام راه‌اندازی آکواریوم باید به آن توجه نمود:
- در نصب پمپ هوا دقت کنید پمپ هوا بالاتر از سطح آب آکواریوم قرار بگیرند تا موقع پر کردن آکواریوم از آب و یا خاموش بودن پمپ، آب از داخل آکواریوم (به دلیل اختلاف سطح) به داخل پمپ هوا نرفته و موجب خرابی و اتصال برق نگردد.
- پمپ های هوای آکواریوم برحسب نوع و قدرت خود صدا تولید می کنند لذا توصیه می شود از مدل های کم صدا استفاده نمایید که علاوه بر کاهش صدای داخل آکواریوم باعث ناراحتی اطرافیان نگردد.
- برخی از پمپ های هوا دارای پیچ تنظیم خروجی هوا می باشند که با استفاده از این نوع پمپ می توانید میزان هوا دهی پمپ هوای آکواریوم خود را تنظیم نمایید.
- در خرید پمپ هوا از برندهایی استفاده کنید که در صورت خرابی قطعات یدکی آن ها در دسترس و قابل تعویض باشد.
- در خرید پمپ هوای آکواریوم باید ابعاد آکواریوم، تعداد خروجی پمپ هوا و تعداد سنگ هوای مورد نیاز توجه نمایید.
نصب بخاری آکواریوم
بخاری آکواریوم، آب آکواریوم را گرم نموده و ازآنجاکه خاستگاه اکثر ماهیان زینتی مناطق «گرم و استوایی» است، بنابراین باید برای ماهی‌ها محیط آبی گرم با دمایی در حدود 25 الی 28 و بعضاً 30 درجه سانتی‌گراد در آکواریوم فراهم شود که بخاری این وظیفه را بر عهده دارد.
برای گرم کردن آب در فصل زمستان یا مناطق سرد و همچنین ثابت نگه‌داشتن دما از بخاری آکواریوم و در فصل تابستان برای سرد کردن و ثابت نگه‌داشتن دما از سردکن آکواریوم استفاده می‌شود.
معمولاً جنس بخاری‌ها از شیشه نسوز بوده و شکل آن به‌صورت لوله‌ای است که داخل آن‌ها یک لوله چینی تعبیه‌شده است و روی آن سیم‌پیچ المنت قرار دارد و در قسمت بالایی بخاری ترموستات و پیچ آن نصب‌شده که می‌توان با آن درجه حرارت تولیدشده توسط بخاری آکواریوم را تنظیم نمود.
در آکواریوم از انواع بخاری (زیر بستر و معمولی) می‌توان استفاده نمود که هرکدام دارای مزایای خاص خود بوده و توصیه ما استفاده از بخاری زیر بستر با برند معتبر است.
نکاتی که در استفاده از بخاری هنگام راه‌اندازی آکواریوم باید به آن توجه نمود:
- دماسنج آکواریوم می‌بایست دمای میانگین آب را نشان دهد برای همین بخاری آکواریوم را در نزدیکی دماسنج نصب نکنید زیرا با روشن و خاموش شدن آن دمای آب به‌یک‌باره بالا و پایین می‌شود.
- قبل از پر کردن آکواریوم، بخاری آن را نصب نکنید و در صورت نصب نیز روشن نکنید زیرا روشن کردن آن باعث ترکیدگی شیشه درنتیجه احتمال برق‌گرفتگی می‌شود.
- قدرت بخاری آکواریوم بایستی متناسب با حجم آب آکواریوم و تعداد ماهی قابل نگهداری در آن، انتخاب گردد.
نصب دماسنج آکواریوم
برای اندازه‌گیری درجه حرارت و کنترل دمای آکواریوم از دماسنج آکواریوم استفاده می‌شود که گاهی مواقع در راه اندازی آکواریوم به نقش دماسنج و کیفیت آن کم توجهی شده که همین کم توجهی منجر به تلفات شدید در آکواریوم می شود. دماسنج بایستی دمای میانگین آکواریوم را نشان دهد لذا آن را در طرف دیگری که بخاری آکواریوم نصب شده است نصب کنید زیرا با روشن و خاموش شدن بخاری دمای آب آکواریوم به‌یک‌باره بالا و پایین می شود.
آماده کردن آب مناسب و آبگیری آکواریوم
در ادامه مراحل آماده‌سازی و راه اندازی آکواریوم آب شیرین بدون گیاه نوبت پر کردن آکواریوم از آب است. برای آب آکواریوم آب تصفیه‌شده لوله‌کشی بهترین آبی است که می‌توانید استفاده کنید.
اگر در مکان‌هایی هستید که آب چاه در اختیار دارید یا آب شهر سنگین و دارای املاح هست، آب را قبل از ریختن در آکواریوم باید بجوشانید تا سختی آب از بین برود و سبک گردد و بعد به مدت 24 ساعت در کناری قرار بدهید تا جرم آن ته‌نشین گردد. برای پیشگیری از به هم خوردن دکور در هنگام ریختن آب داخل آکواریوم، ظرف گود مثل کاسه را بر روی بستر قرار داده و آب را داخل آن بریزید تا فرم ماسه‌ها از بین نرود؛ بعد از پر شدن آکواریوم کاسه را بردارید. بهتر است، 5 تا 10 سانتیمتر فضای بالای آکواریوم همیشه خالی باشد.
وقتی آکواریوم پر از آب گردید مقداری رنگ آب تیره می‌گردد. نکته‌ای که خیلی از آن اطلاع ندارند و اغلب باعث دلسردی آن‌ها می‌شود تیرگی و کدری آب است که در چند روز آینده بیشتر هم می‌شود. آکواریوم دارهای کم‌تجربه با مشاهده تیرگی آب اقدام به‌عوض کردن آب آکواریوم می‌کنند و حتی چندین بار این عمل را تکرار می‌نمایند و در صورت تکرار این کار مجدداً آب تیره می‌گردد و دلیل آن زنده شدن محیط آکواریوم ازنظر بیولوژیکی است.
باید بدانید وقتی آکواریوم را پر از آب می‌کنید، درواقع اقدام به ایجاد یک اکوسیستم جدید و مصنوعی با عوامل بیولوژیک کرده‌اید. اکوسیستم هم برای اینکه به کار بیفتد نیاز به فعال شدن باکتری‌ها (طی شدن سیکل نیتروژن) دارد که نیاز به صبر و صرف زمان دارد لذا در خرید ماهی‌ها نباید عجله کرد.
با پر کردن آکواریوم از آب باکتری‌ها شروع به فعالیت می‌کنند و برای همین آب تار می‌شود و برای چند روز بویی شبیه بوی گاز «متان» و گاه «هیدروژن‌سولفوره» از آب به مشام می‌رسد که کاملاً طبیعی است و جای نگرانی نیست و به‌مرورزمان با جا افتادن آب از بین می‌رود؛ در این موقع آکواریوم پر از «ازت، آمونیاک و کلر» است که در صورت وجود ماهی در آکواریوم آب شش ماهی‌ها ازکارافتاده و باعث مرگ فوری آن‌ها می‌شود.
بعد از یک هفته، بسته به بزرگی و حجم آب آکواریوم، آب تیرگی خود را ازدست‌داده و صاف و زلال می‌شود برای تسریع این مرحله می‌توانید چند عدد ماهی «زبرا» در آکواریوم وارد کنید (این کار انسانی نیست، چون آن ماهی‌ها لطمات شدیدی خواهند خورد) و یا از محلول‌های ویژه مثل Aquasafe، EasyBalance یا کپسول‌های Bactozym که حاوی باکتری‌ها و مواد فعال‌کننده باکتری‌ها هستند، استفاده کنید که البته گران‌قیمت می‌باشند.
شفاف شدن آب نشان دهنده این است که آکواریوم به‌درستی نصب و راه‌اندازی شده و اکوسیستم زنده و پایداری (جا افتادن سیکل نیترات) به دست آورده‌اید.
آزمایش آب آکواریوم
دستیابی به‌سلامت کامل در نگهداری از حیوانات خانگی با بررسی دوره‌ای حرارت بدن حیوان، شرایط ضربان قلب و تنفس، مدیریت رژیم غذایی و در برخی موارد، انجام آزمایش خون به دست می‌آید. در راه اندازی آکواریوم موضوع بسیار مهمی که در رابطه با نگهداری از گونه‌های آکواریومی باید به آن توجه داشته باشید آزمایش پارامترهای شیمی آب و فیزیکی آب آکواریوم با توجه به گونه‌هایی است که از آن‌ها نگهداری می‌کنید.
اندازه‌گیری و ثبت دقیق و دوره‌ای پارامترهای شیمی آب و ثابت نگه‌داشتن آن‌ها در نگهداری از آکواریوم بسیار حیاتی است به همین منظور به صورت دوره های روزانه، هفتگی و ماهانه پارامترهای آب را اندازه گیری نموده و در جایی ثبت کنید تا از روند تغییرات آن مطلع شده و از این طریق وضعیت آکواریوم خود را تحت نظر بگیرید.
عدم تعادل مواد مغذی با ظهور جلبک‌ها و عدم رشد مناسب گیاهان قابل‌تشخیص است. در جدول زیر پارامترهای قابل‌قبول آب برای انواع آکواریوم‌های آب شیرین، لب‌شور و برکه‌ها قرار داده‌شده است. در حقیقت پارامترهای مشخص‌شده در این جدول برای شما مشخص می‌کند که در هر نوعی از آکواریوم‌ها چه پارامترهایی را تحت نظارت و کنترل داشته باشید.
توجه نمایید که برخی از گونه‌های خاص شرایط بسیار ویژه‌ای برای نگهداری خواهند داشت. پس بهتر است قبل از خرید و اضافه کردن هر گونه ماهی به آکواریوم خود در رابطه با شرایط موردنیاز آن به‌دقت تحقیق کرده و در صورت مناسب بودن شرایط آکواریوم خود با نیازهای آن اقدام به خرید نمایید.
آماده‌سازی تور آکواریوم
برای صید ماهی‌ها به‌خصوص در هنگام رهاسازی، تمیز کردن آکواریوم و بیرون آوردن ماهی بیمار بایستی از تور آکواریوم که انواع مختلفی دارند، استفاده نمود. جنس این تورها بایستی در حد امکان نرم و لطیف باشد تا صدمه‌ای به بدن ماهی وارد نکنند.
خرید ماهی و انتقال آن به آکواریوم
در مراحل راه اندازی آکواریوم و خرید ماهی و سایر موجودات زنده مانند میگو و حلزون بایستی به یک سری از نکات توجه نمایید تا سالم‌ترین آن‌ها را انتخاب نمایید؛ پس از خرید موجودات زنده آکواریوم و انتقال آن به منزل بایستی آن‌ها آب به آب شوند که در ادامه به تشریح آن می‌پردازیم.
آکواریوم فروشی‌ها ماهی و سایر موجودات را در یک کیسه پلاستیکی به شما تحویل می‌دهند، شما هم باید به‌سرعت هرچه‌تمام‌تر آن‌ها را به منزل برسانید.
کیسه محتوای ماهیان را به همان صورتی که هست به مدت پانزده الی بیست دقیقه در آب آکواریوم به‌صورت شناور قرار دهید تا تبادل دمایی بین آب کیسه و آب آکواریوم (هم‌دمایی) انجام شود تا ماهی ها کم‌کم به دمای آب آکواریوم شما عادت کنند.
پس از هم‌دمایی در کیسه را باز کرده مقداری از آب داخل کیسه را دور بریزید و همان مقدار از آب آکواریوم خود را به کیسه اضافه کنید و چند دقیقه صبر کنید. مجدداً این کار را دو یا سه بار تکرار کنید تا ماهی‌ها به شرایط شیمیایی آب آکواریوم (سختی آب، خاصیت اسیدی یا Ph و غیره) شما عادت کرده و آماده ورود به آکواریوم شوند؛ عدم هم دمایی و آب به آب نمودن باعث بروز شوک وافزایش بیماری و مرگ موجودات زنده آکواریوم شما گردد.
حال می‌توانید ماهی خود را وارد فضای زیستی جدیدی که شما بنیان‌گذار آن بوده‌اید، وارد نمایید و ماهی‌ها را به‌آرامی و یا با تور گرفته و به آکواریوم انتقال دهید.
نکاتی که در خرید ماهی باید به آن توجه نمایید
- بیشتر ماهی‌های آکواریوم به‌ویژه زنده‌زاها برای سلامتی و ضدعفونی شدن آب نیاز به شوری نسبی آب‌دارند به همین دلیل به ازای هر ده لیتر آب (حجم آکواریوم = ۱۰۰۰/ ارتفاع × عرض×طول) یک قاشق غذاخوری سر صاف نمک بدون ید در آکواریوم بریزید برای مثال: برای یک آکواریوم پنجاه لیتری، پنج قاشق غذاخوری نمک لازم است.
- یک آکواریوم قرنطینه برای درمان ماهی‌های بیمار و قرنطینه ماهی‌های تازه خریداری شد تهیه کنید. استفاده از آکواریوم قرنطینه ریسک انتقال بیماری احتمالی به آکواریوم شما را به‌شدت کاهش می‌دهد.
- اگر تمایل به نگهداری ماهی‌هایی دارید که در همه جای آکواریوم شنا می‌کنند از گونه‌های ماهی‌هایی استفاده نمایید که در جاهای مختلف (سطح آب، میان آب و کف آب) شنا می‌کنند.
- در خرید ماهی به سالم بودن باله و بدن ماهی دقت کنید تا باله‌های آن‌ها فاقد خوردگی و بدن آن‌ها فاقد زخم، دون و لکه (به‌صورت برفک و یا دون‌های قرمز) باشد.
- سایز ماهی‌های خریداری‌شده متناسب باشد در غیر این صورت احتمال خورده شدن ماهی‌های کوچک توسط ماهی‌های بزرگ‌تر بسیار زیاد خواهد بود.
- ماهی‌های خریداری‌شده بایستی از انواع همگن باشند برای مثال: از نگهداری و خرید ماهی‌های گوشت‌خوار با ماهی‌های گیاه خوار اجتناب نمایید.
- به شکم ماهی دقت نمایید تا ماهی لاغر و یا شکم آن‌ها متورم (در برخی گونه‌ها به‌ویژه ماهی‌های زنده‌زا تورم شکم طبیعی است) نباشد.
- اگر تمایل به نگهداری ماهی‌هایی که به‌صورت گله‌ای شنا می‌کنند دارید، توصیه می‌شود از همان دسته ماهی‌ها استفاده کنید.
- به حرکات ماهی دقت کنید که در حین شنا کردن به طرفین غلط نخورده و متمایل نگردند و به‌صورت پیوسته شنا کنند.
- از میان ماهی های همگن از انواع مختلف دسته های ماهی (کف خوار و سایر گونه‌ها) استفاده نمایید.
راهنمای نگهداری آکواریوم آب شیرین
بسیاری از آکواریوم داران در راه‌اندازی آکواریوم آب شیرین بدون گیاه بسیار هوشمندانه و با دقت عمل می‌کنند ولی با گذر زمان و عدم توجه به نحوه نگهداری از آکواریوم نسبت به آن کم‌توجه شده و یا آکواریوم خود را به حال خود رها می‌کنند. همانطور که بالا گفته شد آکواریوم مانند هر اکوسیستمی زنده‌ای دارای ویژگی‌های خاص خود است که برای حفظ آن توجه به شرایط نگهداری ضروری است.
نکاتی که تازه کاران برای نگهداری از آکواریوم آب شیرین باید به آن توجه نمود
- برای تعویض آب آکواریوم بهتر است ماهی یک‌بار ۳۰ درصد (به حجم و تعداد ماهی‌های شما بستگی دارد) آب را سیفون کنید و فضولات و پسماند غذایی را از کف آکواریوم خارج کنید و آب تازه دپو (بدون کلر) شده جایگزین کنید. توجه داشته باشید آب کلردار و تعویض بیشتر از ۵۰ درصد آب باعث از بین رفتن «چرخه نیتروژن»، رشد جلبک، سلامت ماهی‌ها و گیاهان را به خطر می‌اندازد.
- پس از مدتی از راه اندازی آکواریوم به‌تدریج به دلیل تبخیر آب و باقی ماندن املاح، سختی آب افزایش می‌یابد که همین امر باعث می‌شود ماهی‌ها نامنظم شنا کرده و مرتب به روی آب می‌آیند که برای رفع این مشکل بایستی بخشی از آب را عوض کرد؛ برای این کار به همان میزان آب که تبخیر شده را سیفون کنید و سپس آب آکواریوم را به همان اندازه قبلی پرکنید.
- هر هفته ۳۰ درصد آب را سیفون کنید و فضولات و پسماند غذایی را از کف آکواریوم خارج کنید و آب تازه دپو (بدون کلر) شده جایگزین کنید. توجه داشته باشید آب کلردار و تعویض بیشتر از ۵۰ درصد آب جلبک ساز است و سلامت ماهی‌ها و گیاهان را به خطر می‌اندازد.
- در برخی مواقع ماهی‌ها به سطح آب می‌آیند که این امر می‌تواند دلایل مختلفی ازجمله: کمبود اکسیژن (خرابی تجهیزات، پرش اکسیژن به دلیل گرم شدن آب)، برای گرفتن غذا، مناسب نبودن آب و سایر موارد باشد که بایستی قدم به قدم همه احتمالات را بررسی کنید تا مشکل پیش آمده برطرف گردد.
- در آکواریوم های گیاهی یا فاقد گیاه به‌وسیله موج ساز، پاور هد، خروجی فیلتر تصفیه گردش آب ایجاد کنید زیرا مکان‌هایی که گردش آب مناسب نداشته باشد موردحمله جلبک قرارگرفته و فضولات انباشته‌شده نیز تولید مواد سمی می‌کنند.
- صاحبان آکواریوم بایستی به‌صورت دوره‌ای (ماهیانه و در صورت لزوم هفتگی) شرایط شیمی آب آکواریوم خود را بررسی نموده و دفتری ثبت نمایند تا روند تغییر شرایط شیمیایی آب خود را تحت نظر داشته باشند.
- درصورتی‌که کوچک‌ترین اثرات جلبک بر روی شیشه‌ها یا گیاهان مشاهده نمودید از ضد جلبک استفاده نمایید. حتی برخی از افراد قبل از گیاه دار نمودن آکواریوم از این مواد برای پیشگیری استفاده می‌کنند.
- خاموش و روشن کردن تجهیزات نورپردازی به‌صورت نامنظم موجب افزایش استرس موجودات زنده داخل آکواریوم می‌گردد لذا ساعات خاموش و روشن شدن چراغ‌ها را تنظیم نمایید.
- به اتفاقات داخل آکواریوم مانند مشاهده جلبک و تلفات موجودات زنده آکواریوم توجه نمایید و در صورت بروز هرگونه اتفاق عوامل احتمالی را بررسی کنید.
- مدیا و ابر فیلتر سطلی را هرماه در تاریکی با آب خود آکواریوم بشویید تا نور و تغییر خاصیت اسیدی آب باعث مرگ باکتری‌های نگردد.
- دست‌های خود را از قبل فروبردن در آکواریوم بشویید تا چربی بدن، مواد بیماری زا و مواد شوینده وارد نشود.
- در صورت مشاهده جلبک به‌آرامی گاز دی‌اکسیدکربن را افزایش و ساعت نوردهی را کاهش دهید.
- پاک نکردن مدیاها باعث ایجاد و رشد جلبک و همچنین به وجود آمدن انگل در آب می‌شود.
با سپاس از اینکه سایت تنگیتو را برای مطالعه این مقاله انتخاب کردید