نوتریشن ها علاوه بر خاصیت اسیدی (PH)، سختی آب (Gh)، ظرفیت بافری (Kh)، شوری یکی از پارامترهای مهم دیگر شیمی آب است که برای سلامت موجودات زنده آکواریوم و رشد مناسب گیاهان آکواریوم ضروری است.
یک آکواریوم می تواند تأثیر باورنکردنی بر زیبایی فضای خانه و طراحی داخلی آن بگذارد لذا زیبا نگه‌داشتن آن بستگی به عواملی ازجمله نحوه نوع آکواریوم اعم گیاهی و غیر گیاهی، انتخاب سبک طراحی آکواریوم، مواد مغذی موردنیاز موجودات زنده آکواریوم.
افراد مبتدی به زیبایی آکواریوم خود بسیار اهمت می‌دهند و برای آن هزینه زیادی می‌کنند. این افراد متأسفانه به مواد مغذی موردنیاز آکواریوم خود توجه کافی نمی‌کنند و همین مسئله از یکسو باعث عدم رشد متناسب گیاهان آکواریوم و آسیب به آن‌ها شده و از سویی دیگر باعث رشد انواع جلبک‌ها در آکواریوم می‌شود.
افراد تازه‌کار برای انتخاب موجودات زنده آکواریوم در اینترنت و کتاب‌ها به جستجو پرداخته درحالی‌که این منابع فاقد اطلاعات دسته‌بندی و روشنی در این زمینه است به همین دلیل دچار سردرگمی و یاس می‌شوند. این افراد درنهایت با مشاوره گرفتن از اطرافیان خود اقدام به خرید موجودات زنده آکواریوم نموده و در آینده به دلیل انتخاب نادرست خود مجبور به استفاده از انواع داروها و کودهای آکواریوم خواهند شد.
با توجه به مشکلات پیش رو برای افراد مبتدی در این مقاله سعی داریم به بیان مواد مغذی موردنیاز گیاهان و متابولیسم آن‌ها به کاربران کمک کنیم تا خود در انتخاب عملکردی بهتری داشته باشند.
نوتریشن چیست؟
اعضای بدن همه موجودات زنده روی زمین و البته گیاهان آبی از حدود 18 عنصر شیمیایی که به نوتریشن معروف هستند تشکیل‌شده است. نوتریشن ها توسط اعضای مختلف بدن به‌عنوان عناصر غذایی به اشکال مختلف شیمیایی جذب می شوند.
نوتریشن ها (Nutrients) یا عناصر مغذی برای همه گیاهان به‌ویژه گیاهان آکواریوم آب شیرین ضروری و موردنیاز است، سایر عناصر مگر برای برخی از گونه‌ها ضروری نبوده بلکه مفید محسوب می‌شوند. مواد مغذی ضروری را می‌توان طبق معیارهای مختلف گروه‌بندی کرد که مهم‌ترین تفاوت بین عناصر غذایی حجم موردنیاز این عناصر در گیاه هان است.
گیاهان آکواریوم در صورت کمبود یکی از نوتریشن ها نمی‌توانند چرخه زندگی و فتوسنتز خود را تکمیل نموده و سلامتی پایدار و رشدی مناسبی داشته باشند. برای رشد طبیعی گیاهان آکواریوم همواره باید همه مواد مغذی در دسترس بوده و هیچ عنصر غذایی دیگری جایگزین ماده دیگری نمی گردد. آب شهری غالباً در غلظت پایین حاوی نوتریشن ها و عناصر کمیاب است.
گیاهان آکواریوم آب شیرین برحسب مقدار مصرف به دو دسته پر مصرف شامل: نوتریشن های کربن (C)، اکسیژن (O)، هیدروژن (H)، ازت (N)، فسفات (P)، پتاسیم (K)، گوگرد (S)، کلسیم (Ca) و منیزیم (Mn) و کم مصرف شامل: آهن (Fe)، کلر (Cl)، منگنز (Mn)، روی (Zn)، مس (Cu)، بور (B)، مولبیدن (Mo)، کبالت (Co) تقسیم می شود.
تقسیم‌بندی دیگری که برای عناصر موردنیاز گیاهان می‌توان بیان کرد برحسب معدنی یا غیر معدنی بودن آن‌ها است. عناصر معدنی به عناصری گفته می‌شود به‌صورت ترکیبات غیر آلی، محلول در آب و به‌صورت یون توسط ریشه گیاه قابل‌جذب است و مواد غیر معدنی به موادی که علاوه برریشه گیاه از طریق برگ نیز قابل‌جذب است.
سه عنصر هیدروژن، اکسیژن و کربن جزء مواد مغذی غیر معدنی بوده و سایر عناصر پرمصرف و کم‌مصرفی که گیاهان نیاز دارند، مواد مغذی معدنی هستند محسوب می‌شوند.
نوتریشن ها می توانند در بافت گیاه ذخیره‌شده و در صورت کمبود در آینده مصرف گردند مانند ازت به شکل نیترات، فسفر (P) به شکل فسفات، پتاسیم (K)، منیزیم (Mn)، کلر (Cl)، روی (Zn) و مولبیدن (Mo) و برخی نیز در آینده توسط گیاه قابل‌استفاده نیست مانند کلسیم (Ca)، گوگرد (S)، آهن (Fe)، بور (B) و مس (Cu).
گیاهان می توانند برخی از مواد مغذی ذخیره‌شده غیرقابل جذب را به قسمت‌هایی که به آن نیاز دارند مانند شاخ و برگ خود منتقل نموده و در آنجا جذب و مصرف کنند.
اگر کمبود عناصر در نوتریشنهای ذخیره‌شده قابل‌جذب باشد، علائم ابتدا در برگ‌های مسن مشاهده می‌گردد، زیرا مواد مغذی ازآنجا به اجزا جدید منتقل می شود و اگر کمبود مواد مغذی در مواد غذایی ذخیره‌شده غیرقابل جذب باشد ابتدا در اجزای جدید و در حال رشد ظاهر می‌گردد زیرا گیاه قادر به برداشت مقادیر کافی برای انتقال آن‌ها به شاخه های جدید نیست.
درشت مغذی چیست؟
نوتریشن هایی که توسط گیاهان آکواریوم آب شیرین زیاد مصرف می شوند درشت مغذی (Macronutrients) گفته می‌شود. درشت مغذی‌ها جزو ضروری‌ترین عناصر برای رشد گیاهان و مواد مغذی غیر معدنی بوده و جزء عناصر پرمصرف در آکواریوم گیاهی می‌باشند که انرژی اصلیِ با تبدیل‌شدن این درشت مغذی‌ها (ازت، فسفر و پتاسیم) به انرژی تأمین‌شده و این انرژی در سیستمِ سوخت‌وساز بدن موجودات زنده برای ادامه زندگی آن‌ها مصرف می‌گردد.
درشت مغذی‌های آب آکواریوم عبارت‌اند از: کربن (C)، هیدروژن (H)، اکسیژن (O)، نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، منیزیم (Mg)، گوگرد (S) و کلسیم (Ca) که سه عنصر کربن، هیدروژن و اکسیژن در هوا و آب به‌وفور یافت شده به همین دلیل نیازی به‌اضافه کردن آن‌ها به‌وسیله کود محلول و یا جامد در آکواریوم گیاهی نیست.
در بین درشت مغذی‌ها عنصرهای نیتروژن (ازت)، پتاسیم و فسفر جزء عنصرهای تغذیه‌ای بوده و از نسبت NPK در کودهای به‌عنوان شاخص مورداستفاده قرار می‌گیرد.
ریزمغذی چیست؟
نوتریشن هایی که توسط گیاهان آکواریوم نسبت به درشت مغذی‌ها کمتر مصرف می‌شوند ریزمغذی (Micronutrients) گفته می‌شود. عناصر میکرو (Micronutrients) نقش فرعی در سوخت‌وساز اجزای گیاه بر عهده‌داشته و کلیه فرآیندهای اجزای بدن گیاهان از قبیل تولید کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، سیستم ایمنی، فتوسنتز، تشکیل بذر غیره تحت تأثیر این عناصر قرار دارد.
ریزمغذی های آب آکواریوم عبارت‌اند از: آهن (Fe)، کلر (Cl)، بور (B)، مس (Cu)، روی (Zn)، مولبیدن (Mo)، منگنز (Mg) و ویتامین‌ها است که درصورتی‌که مقدار آن‌ها از حد مجاز فراتر رود می‌تواند بر روی گیاهان آکواریوم تأثیر مخربی داشته باشد.
با سپاس از اینکه سایت تنگیتو را برای مطالعه این مقاله انتخاب کردید