شوری آب یک از پارامترهای شیمی آب است که بیشتر در حوزه آبزیان آب‌شور مطرح و حائز اهمیت است به همین دلیل در آکواریوم آب شیرین به آن کمتر پرداخته‌شده است. طراحان آکواریوم برای راه‌اندازی آکواریوم آب‌شور، آب شیرین را به‌وسیله نمک‌های مخصوصی به آب‌شور تبدیل می‌کنند تا شرایط مشابهی شبیه دریا برای موجودات زنده ساکن دریا در آکواریوم فراهم کنند.
98 در صد از آب‌های زمین در اقیانوس‌ها، دریاها و دریاچه‌ها به‌صورت آب‌شور بوده و غیرقابل‌شرب هستند.آکواریوم‌ها و موجودات زنده آکواریوم برحسب نوع آب به دو دسته آب شیرین و آب‌شور تقسیم می‌شوند که همین تقسیم‌بندی نشان از اهمیت و نقش پارامتر شوری در حیات موجودات اّبزی است.
شوری آب چیست؟
شوری بیانگر وجود و حل شدن نمک‌ها در آب هست نمک‌های محلول در آب از ترکیباتی مانند سدیم کلراید، پتاسیم نیترات، منیزیم سولفات و جوش‌شیرین تشکیل‌شده که در یون‌ها آب حل می‌شوند.
میانگین شوری دریاها و اقیانوس‌ها PPM 30000 الی PPM 40000 معادل 35 گرم در هر کیلوگرم است در آب‌های لب‌شور معادل PPM 1000 الی PPM 10000 و در آب شیرین میزان آن PPM 1000 معادل 0.5 درصد است.
اهمیت شوری در آکواریوم آب شیرین
مواد غذایی در آب‌های شور به‌مراتب بسیار کمتر از آب شیرین بوده و به همین دلیل این آب‌ها شفاف‌تر از آب شیرین هستند. آب شیرین برخلاف آب‌شور حاوی یون‌های نمکی بسیار کمی است به همین دلیل جلبک‌ها در آن به‌راحتی رشد کرده و همین امر باعث افزایش مواد غذایی در آب شیرین می‌شود.
ماهی‌های آب شیرین آب موردنیاز خود را از طریق پوست و آب شش خود جذب می‌کنند به همین دلیل در مقابل شوری بسیار آسیب‌پذیر هستند. برخی گونه‌های ماهی‌ها آب شیرین تحمل بیشتری در مقابل نمک محلول در آب‌دارند و نمک باعث رشد لایه محافظ پوست آن‌ها می‌شود.
بسیاری از انگل‌های ماهی‌های آب شیرین تحمل نمک را نداشته و با اضافه کردن نمک به‌سرعت از بین می‌روند به همین دلیل برخی از افراد باتجربه به هر 19 لیتر آب آکواریوم خود یک قاشق غذاخوری نمک بدون ید اضافه می‌کنند. برخی از ماهی‌ها مانند مارماهی‌ها نسبت به نمک حساس بوده و تحمل شوری را ندارند.
دسته دیگری از ماهی‌های آب شیرین وجود دارند که به ماهی‌های لب‌شور معروف هستند؛ این ماهی‌ها نسبت به سایر ماهی‌ها تحمل بیشتری در مقابل شوری داشته و حتی در آب‌های نسبتاً شور تخم‌ریزی می‌کنند. با توجه به میزان حساسیت ماهی به نمک توصیه می‌کنیم در مواردی از نمک استفاده کنید که تمام ماهی‌های شما تحمل شوری را داشته باشند تا از بروز شوک در ماهی‌های حساس‌تر خود پیشگیری کنید.
اندازه‌گیری شوری
موجودات زنده داخل آکواریوم به افزایش و کاهش میزان شوری آب به‌شدت واکنش می‌دهند به همین دلیل شوری یکی از پارامترهای شیمی آب که بایستی به‌صورت دوره‌ای بررسی و مورد ارزیابی قرا بگیرد. میزان شوری از مجموع سختی آب (GH)، ظرفیت بافری آب (KH) و سایر عناصر مانند سدیم به دست می‌آید به همین دلیل اندازه‌گیری شوری برای آکواریوم آب شیرین ضروری نبوده و صرف دانستن مقدار GH و KH آب کفایت می‌کند.
برای اندازه‌گیری شوری از شوری سنج استفاده می‌شود که دارای انواع متنوعی شامل شوری سنج عقربه‌ای، شوری سنج نوری، شوری سنج غوطه‌ور، شوری سنج دیجیتال، شوری سنج شیشه‌ای و شوری سنج چشمی
با توجه به تنوع بالا در تجهیزات اندازه‌گیری شوری در اینجا به تشریح دو نوع از شوری سنج‌ها که در نوع خود جزء آسان‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای سنجش شوری است خواهیم پرداخت.
نحوه استفاده از شوری سنج عقربه‌ای
هیدرومتر وسیله‌ای است که به‌وسیله آن چگالی نسبی سیالات را اندازه‌گیری می‌کنند به بیانی دیگر هیدرومتر وسیله‌ای است که نسبت وزن آب را به آب خالص محاسبه می‌کند. هیدرومترها ارزان بوده و با نام‌های آب‌سنج و چگالی سنج نیز شناخته می‌شود و از آن برای سنجش شوری آب آکواریوم استفاده می‌شود.
برای استفاده از شوری سنج عقربه‌ای یا هیدرومتر عقربه‌ای ابتدا آن را تا سطح تعیین‌شده در آب آکواریوم فروکنید. هیدرومتر را تکان داده تا تمام حباب داخل آن خارج شود زیرا در صورت وجود حباب، این حباب‌ها بر روی عقربه چسبیده و رقم آن را اشتباه نشان خواهند داد.
هیدرومتر را در سطح افقی مسطحی قرار داده و کمی صبر کنید تا اهرم داخل آن حرکت کرده و روی عدد مشخصی قرار گیرد که این رقم بیانگر مقدار شوری است. استفاده از هیدرومتر عقربه‌ای روش ارزانی برای سنجش شوری آکواریوم است ولی باگذشت زمان املاح بر روی اهرم آن نشسته و دقت آن را کاهش خواهند داد.
برای تمیز نگه‌داشتن شوری سنج عقربه‌ای هر بار پس از استفاده آن را بشویید. در صورت چسبیدن املاح و رسوب می‌توانید آن را در آب مقطر قرار داد و چهار الی شش قطره سرکه سفید به آن اضافه کنید و اجازه دهید دو ساعت در آن باقی‌مانده سپس آن را آبکشی نمایید.
نحوه استفاده از شوری سنج دیجیتال
از شوری سنج دیجیتال برای اندازه‌گیری شوری مواد غذایی نیز استفاده می‌شود. صاحبان آکواریوم و پرورش‌دهندگان موجودات آبزی عمدتاً از شوری سنج دیجیتال برای تعیین شوری استفاده می‌کنند. به‌منظور افزایش دقت اندازه‌گیری شوری آب بایستی شوری سنج دیجیتال به‌صورت دوره ای کالیبره شود.
این روش نسبت به روش‌های هیدرومتر سریع‌تر و دقیق است. برای اندازه‌گیری شوری آب با شوری سنج دیجیتال کافی است درپوش آن را برداشته سر شوری سنج را داخل را کمی داخل آکواریوم قرار دهید با انجام این کار صفحه‌نمایش دیجیتال آن مقدار شوری را نشان خواهد داد.
با سپاس از اینکه سایت تنگیتو را برای مطالعه این مقاله انتخاب کردید